گیم همچنان یکی از سنگین ترین کاراهایی است که یک کامپیوتر می تواند انجام دهد. گیمرها همیشه راغب بوده اند که با ارتقا قدرت سخت افزاریِ سیستم خود، بازی ها را با کیفیت بالاتر و نرخ فریم بهتر اجرا کنند.
اکنون دیگر دو دهه شده است که گیمرها از "اورکلاک" (overclock) استفاده می کنند، یک تجربه ی کاملا عملی و البته جذاب برای افزایش سرعت پردازش هسته ی پردازنده ی سیستم. طی سال های اخیر تکنولوژی کامپیوترهای گیمینگ و نرم افزارهای مرتبط با آن پیشرفت زیادی کرده است، در نتیجه حتی گیمرهای کم تجربه تر هم می توانند به راحتی عمل اورکلاکینگ را امتحان کنند. طی این مقاله نکاتی را توضیح خواهیم داد که هر گیمری برای اورکلاک باید بداند.
اورکلاکینگ
هر پردازنده ای در دنیا، روی یک سرعت مشخص و فیکس شده کار می کند. سرعت کلاک (Clock Speed) نشان می دهد که چیپ به کار رفته در سی پی یو (CPU) با چه سرعتی دستورات را دریافت و اجرا می کند. افزایش این سرعت طبعا باعث افزایش بهره وری (پرفورمنس) سیستم می شود، اما روی عمر پردازنده نیز تاثیر می گذارد! هرچه سرعت کلاک بالاتر برود، فشار بیشتری به سیستم خواهد آمد، نیروی برق بیشتری مصرف می شود و در نهایت گرمای بیشتری هم تولید خواهد شد.
کمپانی هایی که پردازنده تولید می کنند، معمولا سرعت آن را بر اساس قیمت، سیستم خنک کننده و بازدهیِ قطعاتِ تولید شده توسط رقبا معین می کنند. اما نکته این جاست که این سرعت نه روی سخت افزار، که در اصل روی نرم افزار قطعه (فریم ویر) تعریف می شود. در نتیجه اعداد و ارقامِ آن قابل تغییر خواهد بود.
فرمول افزایش پرفورمنسِ پردازنده از یک رابط خطی تبعیت می کند. مثلا 10 درصد افزایش سرعت به 10 درصد افزایش پرفورمنس سیستم منجر خواهد شد. هرچند این عدد در عمل معمولا کمی کمتر از چیزی است که روی کاغذ می بینید.
حافظ رَم یا مموری نیز دارای فاکتور سرعت کلاک است، در نتیجه می تواند مانند پردازنده "اورکلاک" شود. برای حافظ رَم، به جای افزایش سرعت پردازنده، در واقع پهنای باند و سرعت انتقال اطلاعات است که بالاتر می رود. افزایش حافظ رَم سیستم دیگر چندان رایج نیست، اما برای اورکلاک گاهی از رَم تعبیه شده روی کارت گرافیک استفاده می شود.
هرچند اورکلاکینگ نیاز شدیدی به سیستم های خنک کننده دارد، و در موارد سنگین از خنک کننده های مایع و حتی از نیتروژن مایع با قدرت خنک کنندگی بسیار بالا استفاده می شود، اما انجام عمل اورکلاک با خنک کننده های رایج که از جریان هوا و فَن بهره می برند نیز کاملا امکان پذیر است. فن های خنک کننده می توانند تا 25 درصد به بهینه شدن سیستم برای اورکلاک کمک کنند، و راه حل ارزان قیمتی نیز هستند. اساسا سیستم های مجهز به خنک کننده های مایع به مراتب گران قیمت تر هستند.
آیا تاثیر اورکلاک روی سیستم واقعا اهمیت دارد؟
این که اورکلاک پردازنده یا کارت گرافیک روی اجرای بازی تاثیر مثبتی بگذارد یا نه، به چند فاکتور بستگی دارد.
اولین فاکتور مهم، گلوگاه سیستم است. هر سیستمی که در حال اجرای یک بازی است، در نهایت به ضعیف ترین قطعه ی خود محدود خواهد شد. مثلا بازی اسکایرم به پردازنده فشار بیشتری می آورد تا به کارت گرافیک، در نتیجه اگر سیستم شما دارای یک کارت گرافیک بسیار قوی اما پردازنده ضعیف باشد، سیستم برای اجرای بازی به پردازنده محدود خواهد شد و قدرتِ زیاد کارت گرافیک بیش از آن کمکی نخواهد کرد! در نتیجه اورکلاک تنها روی قطعه ای جواب خواهد داد که این گلوگاه را ایجاد کرده است (در این مثال، پردازنده).
فاکتور دوم، پرفورمنس کلی سیستم است. یک حقیق تلخ در مورد اورکلاک را بهتر است همین حالا بدانید: هرچه سیستم شما ضعیف تر باشد اورکلاک تاثیر کمتر، و هرچه سیستم شما قوی تر باشد اورکلاک تاثیر بیشتری خواهد گذاشت! علم ریاضی نشان می دهد که چرا این اصل (که به ظاهر غیرمنطقی و ظالمانه است) همیشه صدق می کند. مثلا اگر یک کارت گرافیک را تا 15 درصد اورکلاک کنیم، فریم ریت بازی 10 تا 15 درصد بالا خواهد رفت. اگر قبل از اورکلاک بازی در حال اجرای روی نرخ فریم 60 بوده باشد، 6 تا 9 فریم پیشرفت خواهد کرد. اما اگر (با سیستم ضعیف تر) بازی روی 20 فریم اجرا می شده است، با همان اورکلاک تنها می توانید 2 تا 3 فریم پیشرفت را تجربه کنید.
این دو فاکتور در مجموعه نتیجه ای به دست می دهند که از این قرار است: اورکلاک برای سیستم هایی مناسب است که در تلاش برای رسیدن به نرم فریم 60 هستند، نه سیستم هایی که بازی را به زحمت به 30 فریم بر ثانیه می رسانند! هرچند اورکلاک می تواند عمر پردازنده را بیشتر کند تا برای مدت بیشتری بتوان بازی های جدیدتر را هم اجرا کرد، اما نمی توان از آن انتظار معجزه داشت. آن هم در برابر پردازنده های جدیدتر در بازار که روز به روز پیشرفته تر و قوی تر می شوند.
خودتان اورکلاک کردن را تجربه کنید!
حال که درک کرده ایم اورکلاک چیست، سوال این جاست که چطور انجامش دهیم؟
اورکلاک سی پی یو معمولا عملی ساده است. اگر پردازنده و مادربُرد شما از اورکلاک پشتیبانی کند، در بایوس (BIOS) گزینه ای تحت عنوان Overclock Multiplier را خواهید دید. کم یا زیاد کردن "اورکلاک مالتی پلایر" افزایش سرعت پردازنده را تنظیم می کند. پیشنهاد می شود که کلاک سی پی یو را با واحدهای 33 تا 66 مگاهرتزی بالا ببرید. افزایش ناگهانی و سنگین کلاک سی پی یو می تواند به سیستم فشار زیادی بیاورد یا حتی در راه اندازی و اجرا دچار مشکل شود. اگر در چنین وضعیتی قرار گرفتید، باید با برداشتن و جای گذاری مجدد باتری مادربُرد، تنظیمات را ریست کنید.
ممکن است بعد از باز کردن تنظیمات بایوس، گزینه ای تحت عنوان اورکلاک یا کلاک مالتری پلیر مشاهده نکنید. این بدان معناست که سیستم شما از اورکلاک پشتیبانی نمی کند. تنها برخی از سی پی یو های اینتل (Intel) که در انتهای نام مدل خود دارای حرف "K" هستند از اورکلاک پشتیبانی می کنند. شرکت اِی اِم دی (AMD) در این زمینه به اندازه اینتل سخت گیرانه عمل نکرده است. تمام پردازنده های سری F و همچنین سری A (Black Edition) این کمپانی از اورکلاک پشتیبانی می کنند.
اورکلاک کارت های گرافیک حتی از این هم آسان تر است، چرا که کمپانی های انویدیا (Nvidia) و اِی اِم دی کنترلر لازم برای اورکلاک را داخل پنل نرم افزاری کارت گرافیک قرار داده اند. کافی است روی دسکتاپ راست کلیک کرده و پنل تنظیمات گرافیکی را باز کنید. در این قسمت و در صفحه Performance یا Overclocking می توانید کارِ اورکلاک هسته پرازنده گرافیکی (GPU) و حافظه رَم (RAM) را انجام دهید. بهتر است اورکلاک را در واحدهای 10 مگاهرتزی انجام دهید. هر گاه تست بنچمارک دچار کرَش شد یا گرافیک بازی غیرعادی به چشم آمد، بدین معناست که به حداکثر ظرفیت اورکلاک رسیده اید و دیگر نباید افزایش سرعت کلاک را ادامه دهید.
کمی در مورد Factory Overclocking
گاهی نیاز است که به صورت دستی اورکلاک کنید! چرا که تولیدکنندگان پردازنده ها و کارت های گرافیک، نسخه ی اورکلاک شده ی قطعات خود را هم تولید می کنند. نسخه اورکلاک شده نسبت به مدل اصلی دارای 10 تا 25 درصد سریعتر است.
انویدیا و اِی اِم دی هر دو با هزینه ی بیشتر، نسخه هایی از کارت های گرافیک و پردازنده های خود را به بازار عرضه کرده اند که به صورت پیشفرض روی حالت اورکلاک (نسبت به مدل اصلی) قرار دارد.
یکی از امتیازات این مدل ها این است که به خاطر فشار بیشتری که برای اورکلاک متحمل می شوند، دارای سیستم های خنک کننده ی قوی تری هستند.
نتیجه گیری
اورکلاک دیگر یک تکنیک پیچیده و دشوار نیست، و تنها با تغییر برخی اعداد و ارقام در پنل تنظیمات مادربُرد و کارت گرافیک می توان این کار را انجام داد. هرچند باید مراقب بود که اورکلاک سیستم از حد معینی فراتر نرود، اما این کار عملا ریسک بالایی ندارد! چرا که خنک کننده ها به کمک شما خواهند آمد و قطعات سیستم در صورتی که حرارت بیش از حد بالا برود، به طور خودکار خاموش خواهند شد.
برای ارسال دیدگاه ابتدا باید وارد شوید.