از زمانی که مدیومی وجود داشته، مقوله‌ی سانسور و سانسورچی هم در کار بوده است؛ و صنعت بازی‌های ویدئویی هم از این قضیه مستثنی نیست!
بارها شنیده‌ایم که بازی‌های ویدئویی در کشورهای مختلفی سانسور شده‌اند یا به صورت کامل، جلوی عرضه‌ی مستقیم آن‌ها گرفته است. این امر ممکن است که بنا به دلایل سیاسی، فرهنگی، جنسی، و یا خشونت بیش از حد باشد. به هر دلیلی، در طول تاریخ، بعضی از بازی‌ها قربانی سانسورچی‌ها شده‌اند و دسترسی بسیاری از گیمرها در سرزمین‌های مختلف، به این آثار محدود شده است. بگذارید چند مثال مختلف برایتان بزنم.
همیشه حواشی‌های زیادی پیرامون سری بازی Mortal Kombat وجود داشته است؛ به خصوص وقتی که درمورد نسخه‌های قدیمی‌تر این فرنچایز صحبت می‌کنیم. بازی‌های راکستار هم تاریخچه‌ی طولانی‌ای در مورد سانسور قرار گرفتن، دارند. بسیاری از بازی‌های این شرکت، قربانی سانسورچی‌های کشورهای مختلفی واقع شده‌اند. سری بازی Manhunt به دلیل نمایش خشونت بسیار بالا، در بسیاری از کشورها ممنوع شد. بازی Bully هم به دلیل نمایش خشونت در مدارس، مورد ممنوعیت در بسیاری از کشورها قرار گرفت. سری Grand Theft Auto نیز همواره با ممنوعیت و سانسور مواجه شده است. حتی فروش و توزیع مستقیم دو بازی Red Dead Redemption و Red Dead Redemption 2 نیز به دلیل نمایش صحنه‌های برهنه، در کشورهای عربستان صعودی و امارات ممنوع شد!
دو کشور آلمان و استرالیا سابقه‌ی بدی در سانسور و ممنوعیت بازی‌های ویدئویی داشته‌اند. تعداد بسیار زیادی از بازی‌ها بخاطر دارا بودن خشونت بالا و نمایش صحنه‌های خونین و خشن، در این دو کشور بن یا سانسور شده‌اند. کشوری دیگری که اجازه‌ی توزیع بسیاری از بازی‌ها را نمی‌دهد، چین است. در کشور چین، بسیاری از بازی‌ها ممنوع هستند و هرگز به صورت مستقیم در عموم عرضه نمی‌شوند.
یکی از دلایل مهم ممنوعیت عرضه بازی‌ها در کشورهای خاص، مسائل سیاسی است. نازیسم و کمنیسم از جمله دلایلی هستند که می‌توانند منجر به سانسور یا توقیف یک بازی در تعدادی از کشورها شوند! مثلا استودیوی Machine Games برای اینکه بتواند سری بازی Wonfenstein را در کشور آلمان و یا برخی از سایر سرزمین‌های اروپایی عرضه کند، مجبور شد تمامی سمبل‌های مخصوص نازی‌ها را از بازی خود پاک کند. آن‌ها تنها چنین نسخه‌ی سانسور شده‌ای را توانستند روانه‌ی بازار آلمان کنند. یا مثلا کشور اوکراین عرضه بازی Mortal Kombat 11 در این کشور را ممنوع کرد چرا که یکی از اسکین‌های موجود در Mortal Kombat دارای علامت کمونیسم است!
شاید احمقانه‌ترین دلیل برای سانسور بازی‌ها، همین دلایل سیاسی باشد. مثلا Wonfenstein که در آلمان سانسور شده را در نظر داشته باشید. سیاست کنونی آلمان این است که از هرگونه اشاره و تبلیغ رژیم ناسیونالیست آلمان جلوگیری کند؛ آن‌ها نمی‌خواهند که جوانانشان دوباره به سمت ایدئولوژی‌های ناسیونالیستِ سوشیالیستی کشیده شوند. اما این درحالیست که سری Wolfenstein یک بازی کاملا ضدنازیسم است! این اثر از علائم و سمبل‌های نازی‌ها استفاده می‌کند، اما تنها برای طراحی دشمنان بازی؛ و سپس به بدترین شکل ممکن آن ایدئولوژی و صاحبان نظر آن رژیم را سرکوب می‌کند! بنابراین اگر ناظران و سانسورچی‌ها به جای اینکه صرفا به ظاهر قضایا توجه کنند، به عمق ماجرا و محتوای اصلی دقت می‌کردند، چنین بازی‌ای نباید در آلمان سانسور می‌شد.
یا Mortal Kombat 11 را در نظر بگیرید. شاید خود ما هم تا کنون نمی‌دانستیم که این بازی دارای سمبل کمونیستی باشد! اوکراین می‌خواهد از رشد علاقه‌ی مردمش به سمت ایدئولوژی کمونیستی جلوگیری کند اما اصلا توجه نمی‌کنند که بازی Mortal Kombat فاقد هرگونه محتوای سیاسی است و هرگز هیچ ایدئولوژی و رژیمی را تبلیغ نمی‌کند. شاید تنها شعار تبلیغاتی Mortal Kombat 11 این باشد که اسکورپین بهترین مبارز تاریخ است! نکته جالب‌تر این است که آن اسکینی که دارای سمبل کمونیسم است، حتی در میان اسکین‌های اصلی بازی هم نیست!
از طرف دیگر، عقاید مذهبی و سنتی نیز می‌توانند باعث سانسور شدن یا ممنوعیت عرضه‌ی بازی‌هایی شوند که دارای صحنه‌های برهنگی و جنسی هستند؛ و مثال بارزش هم ممنوعیت انتشار برخی از بازی‌ها در کشورهای عربی است. خشونت نیز از عوامل مهم سانسور شدن بازی‌ها می‌باشد. بسیاری از کشورها مخالف نمایش خشونت بالا در بازی‌های ویدئویی هستند و هر بازی‌ای که صحنه‌های خشن و خونین زیادی را به نمایش بگذارد، فرصت فروش مستقیم در این سرزمین‌ها را از دست می‌دهد!
اما در سال‌های اخیر، با مقوله‌ی جدیدی مواجه شده‌ایم! دیگر تنها سیاست‌مداران کشورها نیستند که بازی‌ها را سانسور می‌کنند، بلکه شرکت‌های صاحب پلتفرم هم دست به سانسور بازی‌های ویدئویی زده‌اند! به عنوان مثال، بازی The Witcher 3: Wild Hunt برروی PS4 توسط سونی سانسور شده بود. نسخه ریجن 2 این بازی در کنسول‌های پلی‌استیشن سانسور شد درحالی که همین بازی، برروی کنسول Xbox One و رایانه‌های شخصی فاقد هرگونه سانسوری بود. جدیدا هم بازی Martha is Dead برروی کنسول PS4 و PS5 سانسور شده و تعدادی از بخش‌های اصلی گیم‌پلی آن در پلی‌استیشن حذف شده‌اند!
این دیگر واقعا مسخره است. سانسور شدن بازی‌ها توسط سیاست‌مداران یک بحثی است و سانسور شدن توسط شرکت سونی یک بحث دیگر. سانسور شدن آثار توسط کشورها را می‌توان درک کرد. به هر حال آن‌ها تعدادی شخص صاحب ایدئولوژی هستند که نگران مسائل فرهنگی و سیاسی کشور خودشان هستند و درک زیادی هم از بازی‌های ویدئویی ندارند. اما سونی، یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های صنعت گیم، چرا باید اجازه‌ی سانسور کردن بازی‌ها را داشته باشد؟ آن هم درحالی که Valve، مایکروسافت، اپیک‌گیمز، نینتندو، و سایر شرکت‌های صاحب پلتفرم، با همان محتویاتی که سونی سانسور کرده، هیچ مشکلی ندارند! بدین صورت، می‌رسیم به پرسشی که در تیتر مطرح شد: آیا سانسور کردن بازی‌های ویدئویی کار درستی است؟
من فکر می‌کنم که سانسور شدن بازی‌ها توسط شرکت‌های صاحب پلتفرم اساسا کار اشتباهی است و هیچ دلیل و توجیح منطقی‌ای پشت این سیاست سونی وجود ندارد. بازی‌ها رده بندی سنی دارند و سونی می‌تواند با طابعیت از آن‌ها، خرید و یا عدم خرید این بازی‌ها را به خود مردم بسپارد. دلیلی ندارند که سونی یا هر شرکت دیگری، مثلا برای حفظ سلامت روان کودکان، به بزرگسالان هم اجازه‌ی تجربه‌ی برخی از آثار را ندهد! جدا از آن، بازی‌هایی که خشونت بسیار بالایی دارند، معمولا در ابتدای بازی هشدارهای لازم را می‌دهند؛ و این یک دلیل دیگری است که این قضایا نباید هیچ ربطی به شرکت‌های صاحب پلتفرم داشته باشد. من فکر می‌کنم که ما گیمرها باید بیشتر مخالفت خود با سیاست‌های این چنینی را نشان دهیم.
اما سانسور شدن آثار توسط دولت‌ها و سیاست‌مداران چطور؟ آیا این کار درستی است؟ آیا آن‌ها بهتر از دیگران صلاح مردم را می‌دانند؟
بازی‌های ویدئویی یک نوع مدیوم هستند؛ و کاری نداریم که اسمش هنر است یا ورزش یا هرچیز دیگری. این آٍار توسط یک یک یا چند شخص مختلف خلق می‌شوند؛ اشخاصی نظیر طراحان هنری، نویسنده، کارگردان، تهیه کننده، صداگذار، برنامه نویس، آهنگساز، و غیره. این اشخاص در کنار یکدیگر، سعی دارند که پیام‌های خاصی را به مخاطب‌های خود منتقل کنند؛ پیام‌هایی که برگرفته از افکار، عقاید، باورها، و سال‌ها مطالعه و تجربه‌ی زندگی شخصی هستند.
اگر این پیام از منظر دولت‌مردان سرزمینی اشتباه است، راه حل آن جلوگیری و ممنوعیت پخش آن پیام نیست. بلکه راه حل درست این است که افراد مخالف آن پیام، باورهای خودشان را در قالب همان مدیوم عرضه کنند و مخاطبین (مردم) خودشان بین این باورها و پیام‌های مختلف، باورهایشان را شکل دهند. در حالت اول، مردم باورهای سرزمینشان را می‌پذیرند چون پیام‌های مخالف آن را نشنیده‌اند. و در حالت دوم، مردم باورها و پیام‌های مختلف را می‌شوند و سپس تصمیم می‌گیرند. چه بسا که بسیاری از آن‌ها، همان باوری را بپذیرند که در سرزمینشان رواج داشته است، و این انتخاب بسیار ارزشمندتر از انتخابی است که به دلیل عدم وجود حرف مخالف گرفته شده باشد.
خب... خیلی سرتان را درد نمی‌آورم! بحث‌ها از این به بعد دیگر خیلی فلسفی و سیاسی می‌شوند و دیگر از جایگاه این مقاله خارج هستند. تمام حرف من این است که مدیوم گیم، مثل هر مدیوم دیگری، به آزادی بیشتری نیاز دارد و نباید اجازه داده شود که دولت‌مردان و سران شرکت‌های صاحب پلتفرم، در میزان دسترسی ما به محتویاتی که از تجربیات انسان‌های دیگر ساخته می‌شوند، دخالتی داشته باشند.
در نهایت، مسئله‌ی سانسور در صنعت بازی ادامه خواهد یافت؛ همانطور که سانسور فیلم و کتاب هم هرگز متوقف نشد. اما یک چیز هم مشخص است: سانسورچی ها هرگز نتوانسته‌اند که دسترسی ما به آثار ممنوع شده یا سانسور شده را به صورت کامل قطع کنند. همیشه، یک راه برای دور زدن ممنوعیت‌ها و سانسورها وجود دارد و ما نیز باید آن‌ها را پیدا کنیم و از آن‌ها استفاده کنیم. به امید روزی که بتوان به صورت کامل از سانسور محتوا جلوگیری کرد و پیام هنرمندان، بدون مانعیت بین مردم پخش شود.
برای ارسال دیدگاه ابتدا باید وارد شوید.