معرفی انواع مادربرد کامپیوتر

مادربرد به عنوان بستری برای قرار گرفتن سایر قطعات کامپیوتر، اصلی‌ترین بخش هر کامپیوتر است. این قطعه که از انواع مدار‌ها، پورت‌ها، درگاه‌ها و اسلات‌ها تشکیل شده، شکل‌ها و انواع گوناگونی دارد که مصارف مختلفی دارند. بزرگترین ویژگی متمایز‌کننده‌ی آنها، ابعادشان است.

سعی داریم در این مقاله، با بررسی انواع مادربرد و ویژگی های آن ها، اعم از مادربرد Mini-ITX / مادربرد Micro-ATX / مادربرد ATX / مادربرد E-ATX، به طور کامل این طبقه‌بندی را تشریح کنیم.

مادربرد چیست؟

مادربرد، بوردِ مادر، مِین بورد یا همان برد اصلی، یک تخته‌ی پلاستیکی‌ست که خطوط ظریف آلومینیم و یا مس بر آن قرار گرفته و مدار اصلی کامپیوتر شما را شکل داده. هر قطعه جای خود را بر مادربرد دارد، و در کنار هم یک سیستم رایانه را تشکیل می‌دهند.

معمولا یک مادربرد بخش‌های زیر را دارد: سوکت پردازنده، اسلات‌های رم، درگاه‌های ساتا، ورودی‌های پاور، چیپست مخصوص خود، ورودی‌های فن‌ها، پورت‌های USB وصدا و غیره، باتری CMOS، اسلات‌های PCIe و تعدادی هیت سینک و فن ( که بیشتر در مادربرد‌های رده بالاتر دیده می‌شوند).

تمام این بخش‌ها به شما این امکان را می‌دهند که بتوانید قطعات مربوطه را وصل کرده و همه را به هم ارتباط بدهید.

در همین رابطه بخوانید: تفاوت سری‌های مادربرد ایسوس

انواع مادربرد و ویژگی های آن ها

مادربرد Mini-ITX / مادربرد Micro-ATX / مادربرد ATX / مادربرد E-ATX 4 نوع مدل اصلی مادربرد هستند. البته چند نوع دیگر هم داریم که کمتر شناخته شده هستند. نکته‌ی مهم این است که بزرگ‌ترین تفاوت بین این مادربردها، ابعاد و اندازه‌ی آنهاست، که باعث میشود در کیس‌های خاصی استفاده شوند. در ادامه به بررسی اجمالی این مادربرد‌ها و ویژگی‌های هر یک می‌پردازیم.

مادربرد AT

این مادربرد‌ها، از اولین مادربردها بودند که در دهه‌ی 80 میلادی بسیار پرطرفدار بودند. از نظر اندازه، ابعاد بسیار بزرگی داشتند و با کیس‌های کوچک‌تر ناسازگارند. همچنین به خاطر مبتدی بودن صنعت مادربرد در آن دوران، ورودی‌های پاور آنها واضح نبود و معمولا تشخیص آنها سخت بود. این مدل مادربرد مدت نسبتا طولانی در بازار حضور داشت.

در همین رابطه بخوانید: مادربرد چیست؟

مادربرد ATX

اینتل در دهه‌ی 90 میلادی برای بهبود مدل AT، مدل ATX را وارد بازار کرد که علاوه بر کوچک‌تر شدن آن، پورت‌ها و ورودی‌های آن بسیار بهتر شدند. هم اکنون، یکی از رایج‌ترین انواع مادربرد در بسیاری از سیستم‌ها ATX می‌باشد. اکثر مادربرد‌های گیمینگ از این نوع هستند و نیز در بسیاری از کیس‌های خانگی و اداری هم مادربرد‌های ATX قرار دارند. علاوه بر این، مدل های E-ATX و Micro-ATX هم بر مبنای همین ATX و با تغییر ابعاد آن به‌ وجود آمده‌اند.

مادربرد چیست؟

مادربرد Micro-ATX

شاید برای همه استفاده از کیس‌های بزرگ و جاگیر مقدور نباشد، برای همین مادربرد‌های Micro-ATX وارد بازار شدند. آنها برادر کوچکتر ATX هستند، و با کم کردن تعداد اسلات‌ها و پورت‌ها، ابعاد کوچک‌تری داشته و در کیس‌های بیشتری قابل استفاده هستند. یکی از گزینه‌های بسیار محبوب بین کاربران، همین مادربرد‌های Micro-ATX هستند چراکه معمولا قیمت کمتری هم دارند بدون اینکه قدرت و عملکرد از دست بدهید.

در همین رابطه بخوانید: معرفی بهترین برندهای مانیتور

مادربرد Mini-ITX

یکی از روند‌های رو به افزایش بین کاربران و مخصوصا گیمر‌ها در سال‌های اخیر، ساختن کامپیوتر با کیس‌های بسیار کوچک است. برای این کیس‌ها، و نیز کیس‌های اداری و شرکتی، مادربرد‌های Mini-ITX مناسب هستند. همان‌‌طور که از اسم آنها پیداست، ابعاد بسیار کوچکی دارند و عملا با حداقل تعداد پورت و ورودی کار شما را راه می‌اندازند؛ گاهی فقط 1 اسلات رم دارند و برخی مدل ها حتی ممکن است اسلات PCIe نداشته باشند! به جهت قطعات کم و کوچک خود، معمولا سیستم‌هایی که بر مبنای این کیس‌ها ساخته می‌شوند بسیار ساکت و خنک هستند، هرچند معمولا ضعیف‌تر هم هستند.

مادربرد E-ATX

در نقطه مقابل مادربرد‌های مینی و میکرو، شاید شما نیاز به تعداد بیشتری پورت و اسلات و ورودی داشته باشید. در این صورت به مادربردهای E-ATX باید روی بیاوریم. منظور از حرف E در اسم این مادربرد‌ها، کلمه‌ی Extended است، و بیان‌کننده‌ی ویژگی اصلی آنهاست. این مادربرد‌ها معمولا ابعاد بسیار بزرگ‌تری دارند و به همین جهت، می‌توانند از پورت‌ها و اسلات‌های بیشتری میزبانی کنند. از آنها معمولا برای سیستم‌های حرفه‌ای استفاده می‌شوند، و گاها با داشتن دو پردازنده و یا چند کارت گرافیک، کار‌های سنگین‌تر را انجام می‌دهند. البته لازم به ذکر است قیمت بالاتری هم دارند و کمیاب‌تر هم هستند.

انواع مادربرد و ویژگی های آن ها

در ادامه چند مدل دیگر مادربرد، که کمتر شناخته شده هستند را توضیح می‌دهیم:

مادربرد LPX

این نسل مادربرد در اواخر دهه‌ی 80 و اوایل دهه‌ی 90 میلادی مورد استفاده بود. آنها یک جور‌هایی نقش Micro-ATX را در آن زمان ایفا می‌کردند. شرکت Western Digital در با طراحی آنها، برخی پورت‌ها و درگاه‌ها را جابجا کرد و از یک رایزر برای کارت گرافیک اسفتاده کرد تا بتواند ابعاد را کوچک کند. البته این کمبود اسلات برای کارت گرافیک باعث منسوخ شدن سریع آن شد. البته بعد از آن، با نسل NLX سعی در بهبود کاستی های LPX داشتند، هرچند باز هم این طراحی‌ها به جایی نرسیدند.

در همین رابطه بخوانید: راهنمای خرید سیستم رندرینگ

مادربرد BTX و Pico BTX

اینتل سعی داشت بر تکنولوژی‌هایی تمرکز کند که از تمام قدرت ممکن قطعات استفاده کند. در این راستا نسل BTX و برادر کوچکترش Pico BTX را طراحی کرد. البته به جهت استفاده‌ی حداکثری از پردازنده، گرمای زیادی هم تولید می‌شد. در نتیجه اوایل قرن 21، اینتل BTX را رها کرد و توجه خود را معطوف تولید پردازنده‌های کم مصرف‌تر کرد.

مادربرد BTX و Pico BTX

جمع بندی

در این مقاله، با بررسی انواع مادربرد و ویژگی های آن ها، به دنیای عظیم مادربردها، به عنوان اصلی‌ترین قطعه‌ی یک کامپیوتر پرداختیم.

به عنوان کانون اصلی هر سیستمی، مادربرد به سایر قطعات امکان ارتباط و اتصال می‌دهد. برای همین شناختن انواع مختلف آنها، اعم از مادربرد Mini-ITX / مادربرد Micro-ATX / مادربرد ATX / مادربرد E-ATX قطعا ما را در عرصه‌ی کامپیوتر و تکنولوژی آگاه‌تر خواهد کرد.

با اینکه در طی سال‌ها، طراحی مادربرد‌ها دچار تحوّل و تغییر‌های بسیاری شده است، ولی اهمیت آنها تغییری نداشته است. راستی، شما می‌دانید در سیستم خود چه نوع مادربردی دارید؟ می توانید در بخش کامنت با ما در میان بگذارید.

پرسش و پاسخ – سوالات متداول

برق ماردبرد اساسا AC است یا DC؟

برق مورد نیاز مادربرد از نوع DC اما برقی که توسط پریز برق شهری وارد سیستم می‌شود AC است. در نتیجه پاور سیستم شما برق را از AC به DC تبدیل کرده و به مادربرد می‌رساند.