درون هر کامپیوتری، یک چیپِ پایوس بسیار کوچک هست که روی مادربرد قرار گرفته و آماده است تا با روشن کردن سیستم، وارد عمل شود و تمام سیستم را فعال و سر پا نگه دارد. این چیپ تنها برای روشن شدنِ سیستم نیست، بلکه آن را محافظت نیز میکند. بایوس با حروف انگلیسی BIOS در واقع مخفف عبارت basic input and output system است. این چیپ درواقع آغاز کنندهی فعالیتِ چیپهای دیگر مانند پردازنده مرکزی یا CPU، کارت گرافیک یا GPU و مادربرد نیز هست.
چند سال پیش کمپانیهای مایکروسافت و اینتل با همکاریِ هم نوعی از این چیپست را طراحی کردند و نامش را UEFI گذاردند، که با بایوس به شکل رایجی که دارد کمی متفاوت است. این نوع چیپست حتی یکی از سخت افزارهای ضروری و مورد نیاز برای ویندوز 11 نیز هست. اما در نهایت هر دو یک فعالیت یا وظیفهی مرکزی و اصلی دارند: آماده کردن کامپیوتر تا توسط سیستم عامل بالا بیایید یا اصطلاحا "بوت شود".
چیپستهای BIOS و UEFI دو چیپ متفاوت هستند (هرچند وظیفهی یکسانی دارند اما تفاوت نیز دارند) اما در عمل میان کسانی که اهل اسمبل و سخت افزار هستند، UEFI نیز با نام بایوس خوانده میشود و این اصطلاح رایج شده است. حال آپدیت بایوس چیست و چرا باید (یا نباید!) انجام شود؟ و چگونه باید انجامش داد؟ با اگزومگ همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم.
چرا باید به آپدیت بایوس توجه داشت؟
درک چیپ مادبرد شما اهمیت دارد، چرا که در موقع مناسب میتواند برای استفاده از قابلیتهای خاص، امکانات جدید یا رفع مشکلات فنی و باگها به کمک شما بیاید. معمولا فریمور بایوس سیستمِ شما به صورت پیش فرض همان نسخهای است که هنگام تولید و عرضه ماربرد از کارخانه بوده است. در طی عمر یک مادربرد، کمپانیِ سازندهی آن به مرور آپدیتهای نرم افزاری جدیدی منتشر میکند که میتواند برای مواردی مثل پشتیبانی از رمها و پردازندههای جدیدتر یا رفع مشکلات و باگهای فنی استفاده شود.
برخی افراد طبق عادت، فارغ از این که آپدیتِ جدید نیاز دارند یا نه، چند وقت یک بار بایوس مادربرد را چک میکنند و اگر آپدیت جدیدی عرضه شده باشد آن را دانلود و نصب میکنند. زمانی این کار یک اقدام پر ریسک محسوب میشد! چرا که آپدیت عجولانهی مادربرد ممکن بود عملا به سیستم آسیب بزند. پیشنهاد ما این است که سرِ خود و بدونِ دلیل دست به آپدیت مادربرد نزنید، مگر این که دقیقا هدف خاصی داشته باشید یا بدانید که چیز جدیدی را توسط آپدیت به دست میآورید، چیز جدیدی که نیازش دارید.
از طرفی، اگر سیستم خود را به تازگی اسمبل کردهاید و از مادربرد جدیدی استفاده میکنید، خوب است که همان ابتدا که سیستم راه اندازی شده بایوس مادربرد را یک بار آپدیت کنید. به طور مثال کمپانی ایامدی برای هر سری چپستهای جدید خود (چیپستهای پرازندههای رایزن) که به تازگی عرضه شدهاند، آپدیتهایی را برای بایوس مادربردهای موجود در بازار در نظر میگیرد. این آپدیتها معمولا به پرفورمنس کلی سیستم و ثابتِ عملکرد پردازنده کمک میکنند.
چگونه بایوس مادربرد را آپدیت کنیم
چک کردن فریمور بایوس: پس از خرید مادربرد و نصب آن ابتدا باید نسخهی فریمور بایوس خود را چک کنید تا ببینید آخرین نسخهای که نصب شده برای چه تاریخی بوده است. سادهترین راه این است که با تایپ کردن عبارت msinfo در قسمت سرچ ویندوز اپلیکیشن اطلاعات سیستم را باز کنید. در پنجرهای که باز میشود سمت راست زیر قسمتی که سرعت پردازنده درج شده است باید بتوانید نسخهی فریمور بایوس را ببینید. تاریخ و شمارهای که در این قسمت میبینید را کپی کنید و آن را با نسخهی فریموری که در سایت مرجع تولید کنندهی مادربرد خود میبینید مقایسه کنید، تا مطمئن شوید که آپدیت جدیدتری برای بایوس شما در دسترس است.
ورود به تنظیمات بایوس: وقتی سیستم را روشن میکنید، پیش از بوت شدن ویندوز یک صفحه باز میشود که نشان میدهد با فشار دادن کدام کلید میتوان وارد بایوس شد. این کلید را فشار دهید و وارد بایوس ماربرد شوید. در نظر داشته باشید بسته به مدل و برند مادربرد این کلید میتواند متفاوت باشد.
بوت کردن کنترل پنل بایوس: هرچند این قابلیت برای تمام مادربردها در دسترس نیست، اما برخی چیپستها میتوانند مستقیما شما را از همان تنظیمات بایوس به اینترنت متصل کنند تا بتوانید فریمور بایوس را بررسی کرده و از آخرین آپدیت مطلع شوید. اگر چیپست مادربرد شما چنین قابلیتی دارد، آپدیت بایوس بسیار بسیار آسان و سریع خواهد بود. اما اگر چنین قابلیتی ندارید، باید روشهای مرسومتر که به صورت دستی و کمی پیچیدهتر هستند را بیاموزید.
پیدا کردن آخرین فریمور بایوس: کافی است وارد وبسایت کمپانی سازندهی مادربرد خود شوید و به بخش دانلود و پشتیبانی سایت بروید. در آنجا لیست آخرین آپدیتهای فریمور هر بایوس را خواهید یافت. آپدیت مورد نظر را دانلود کرده و از حالت فشرده خارج کنید. سپس فایلهای آن را به یک فلش دیسک منتقل کنید و بعد سیستم را ریست کنید و دوباره وارد تنظیمات بایوس شوید.
بکآپ فریمور بایوس: بهتر است پیش از نصب آپدیت جدید، توسط ابزار UEFI Firmware Update اطلاعات فریمور پیشین را ذخیره کرده و یک نسخه بکآپ از آن روی فلش کپی کنید و نگاه دارید، تا در صورت بُروز هر گونه مشکل حین آپدیت بتوانید به آن رجوع کنید.
آپدیت بایوس: در همان بخشی که فریمور قبلی را بکآپ گرفتهاید، از روی اطلاعات فلش فایل آپدیت جدید را بازخوانی کرده و انتخاب کنید. آپدیت بایوس ممکن است چند دقیقهای زمان ببرد. دقت کنید که به هیچ عنوان طی این فاصله سیستم خاموش نشود. وقتی آپدیت به پایان رسید سیستم را ریست کنید و وارد ویندوز شوید. در این مرحله کار آپدیت به پایان رسیده و میتوانید از بایوسِ آپدیت شده استفاده کنید.
برخی تولید کنندگان مادربرد امکان آپدیت بایوس از طریق ویندوز را فراهم میکنند، بدین شکل که شما یک فایل با پسوند .exe را روی ویندوز کلیک و اجرا میکنید تا بایوس آپدیت شود. اما پیشنهاد ما این است که از این روش استفاده نکنید و آپدیت بایوس را مستقیما از داخلِ خود تنظیمات بایوس انجام دهید.
در نهایت همانطور که اشاره شد، بهتر است سرخود و بیدلیل سراغ آپدیت بایوس نروید! تنها زمانی به این کار اقدام کنید که واقعا نیاز به آن را احساس میکنید. به طور مثال اگر یک پردازندهی جدید خریداری کردهاید و میخواهید روی مادربرد خود نصب کنید، احتمال زیاد به آپدیت بایوس نیاز خواهید داشت.
بیشتر بخوانید:
برای ارسال دیدگاه ابتدا باید وارد شوید.