آیا ایکس‌ باکس سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل می‌شود؟

سپتامبر سال 2020 بود که مایکروسافت اعلام کرد علاوه بر کنسول اصلی نهمی خود که با نام ایکس باکس سری ایکس (Xbox Series X) شناخته می‌شد، یک کنسول ارزان‌تر، کوچک‌تر و طبیعتا با قدرت سخت‌افزاری کمتر به نام ایکس باکس سری اس (Xbox Series S) نیز عرضه خواهد شد. از همان زمان و با نگاه به مشخصات سخت‌افزاری ایکس باکس سری اس، بسیاری از اهالی فن و بازی‌سازها ابراز نگرانی کرده و از چالش‌های پورت کردن بازی‌های نسل نهمی برای این کنسول کوچک سخن گفتند.

این گِله‌ها و نگرانی‌ها که به نظر هر سال بیشتر و بیشتر می‌شود، بحث و جدل‌های بسیاری را به وجود آورده است. آیا واقعا ایکس باکس سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل و به صورت کلی، صنعت بازی‌های ویدیویی خواهد شد؟

بیایید مشخصات سخت‌افزاری کنسول ایکس باکس سری اس را مرور کرده و آن را با کنسول‌ها و پلتفرم‌های دیگری مانند ایکس باکس سری اکس و استیم دک مقایسه کنیم. پردازنده سری اس از نسل Zen 2 شرکت AMD است که 8 هسته و 16 رشته دارد و با نهایت سرعت 3.6 گیگاهرتز کار می‌کند. سری ایکس دقیقا با همین شرایط تنها میزان فرکانس پردازشی‌اش کمی بیشتر از کنسول‌ ارزان‌قیمت‌تر است. پردازنده استیم دک نیز از نسل Zen 2 بوده و با 4 هسته و 8 رشته، نهایت فرکانسش به 3.5 گیگاهرتز می‌رسد.

به سراغ GPU یا پردازنده گرافیکی می‌رویم؛ جایی که یکی از بزرگترین ضعف‌های کنسول کوچک مایکروسافت حس می‌شود. پردازنده گرافیکی سری اس که بر مبنای معماری RDNA 2 است، 20 واحد محاسباتی یا Compute Unit دارد که با نهایت فرکانس 1.5 گیگاهرتز کار می‌کنند. در آن سمت، سری ایکس، کنسول قدرتمندِ مایکروسافت با همان معماری، 52 واحد محاسباتی با سرعت بیش از 1.8 گیگاهرتز دارد. این در حالی است که استیم دکِ قابل حمل نیز 8 واحد محاسباتی RDNA 2 با نهایت فرکانس 1.6 گیگاهرتز دارد.

در زمینه حافظه و پهنای باند حافظه، قضیه چالش‌برانگیز‌تر می‌شود و یکی دیگر از ضعف‌های سری اس خودنمایی می‌کند. سری اس به صورت کلی 10 گیگابایت حافظه GDDR6 دارد که از این مقدار، 8 گیگابایت با پهنای باند 224 گیگابایت بر ثانیه و 2 گیگابایت باقی‌مانده با پهنای باند تنها 56 گیگابایت بر ثانیه کار می‌کند.

در آن سمتِ میدان، سری ایکس به صورت کلی 16 گیگابایت حافظه GDDR6 دارد که 10 گیگابایت از آن با پهنای باند 560 و 6 گیگابایت باقی‌مانده با پهنای باند 336 گیگابایت بر ثانیه عمل می‌کند. استیم دک نیز مجموعاً دارای 16 گیگابایت حافظه LPDDR5 است که با پهنای باند 88 گیگابایت بر ثانیه‌ای کار را راه می‌اندازد.

با مقایسه سخت‌افزار ایکس باکس سری اس و یک دستگاه قابل حمل مانند استیم دک به این نتیجه می‌رسیم که وضعیت آنچنان که سازندگان و بازی‌سازان می‌گویند بغرنج نیست! سری اس به غیر از ظرفیت حافظه، تقریبا در تمامی موارد از استیم دک پیش است و حتی مانند آن PC دستی، چالش توان و برق کافی را نیز ندارد.

ما در هفته‌های گذشته فرصت بررسی و تجربه بازی‌های مختلف را با استیم دک داشته‌ایم. تقریبا تمام بازی‌های بزرگ و پرتقاضای روز با رزولوشن، سطح جلوه‌های بصری و نرخ فریم خوب و قابل قبول روی این کامپیوتر قابل حمل اجرا می‌شوند. پس مشکل کجاست؟

مشکل اصلی اینجاست که کیفیت تصویری که استیم دک به ما ارائه می‌دهد، الزاما نباید همتراز با کیفیت تصویر سری اس باشد. در استیم دک، ما بازی‌ها را با رزولوشن 800p و سطح تنظیمات گرافیکی متوسط رو به پایین اجرا می‌کنیم. رزولوشن و کیفیت بافت‌های نسبتا پایین روی صفحه نمایش 7 اینچی استیم دک، طبیعتا کمتر به چشم می‌آید.

اما همین تنظیمات روی سری اس که به یک تلویزیون و نمایشگر بزرگ (ترجیحا 4K) متصل شده، بدون شک غیر قابل قبول است. اینجاست که چالش سازندگان برای خوب به نظر رساندن بازی‌هایشان روی سری اس آغاز می‌شود.

از آنجایی که ایکس باکس سری اس نمی‌تواند اغلب بازی‌های بزرگ و پرتقاضا را با رزولوشن بالاتر از 1080p اجرا کند، به دروغی که مایکروسافت در ابتدای نسل گفت پی می‌بریم!‌ این شرکت در اوایل نسل بیان کرد که سری اس، دقیقاً همان کار سری ایکس را انجام می‌دهد اما به جای رزولوشن 4K، باید از آن انتظار رزولوشن 2K یا 1440p داشت.

با این که تعدادی از بازی‌ها (عمدتا فرست پارتی و انحصاری) مانند Forza Horizon 5 و Gears 5 روی سری اس با این رزولوشن اجرا می‌شوند، اما تقریبا بیشتر بازی‌های بزرگ به رزولوشن 1080p و حتی در مواقعی پایین‌تر نیز بسنده می‌کنند. این در حالی است که حداقل چند سال دیگر تا پایان نسل نهم زمان باقی مانده است.

اما با تمام این تفاسیر، به نظر ما ایکس باکس سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل نهم و بازی‌هایش نمی‌شود. بیایید گریزی به ادعای اخیر برخی از سازندگان بزنیم. مدتی پیش بود که سازندگان بازی Gotham Knights اعلام کردند که بازی مورد انتظارشان روی کنسول‌های نسل نهمی مود 60 فریم بر ثانیه ندارد.

علاوه بر این، سازندگان در توییتر با لحن شوخی و طنز، سری اس را به یک سیب‌زمینی (Potato) تشبیه کردند که تمام بازی‌های این نسل را محدود کرده و باعث عقب‌ماندگی بازی‌ها و بازی‌ساز‌ها می‌شود. علاوه بر سازندگان Gotham Knights، بازی‌سازهای دیگری مانند سازندگان I Am Fish، I Am Bread و شبیه‌ساز جراحی نیز با لحنی متفاوت چنین موضوعی را مطرح کردند.

مایکروسافت در چند وقت اخیر، دسترسی دولپرها به حافظه سری اس را افزایش داد و این باعث شد مشکل بسیاری از سازندگان حل شود. اما بیایید ادعای سازندگان Gotham Knights و شبیه‌ساز جراحی را به صورت فنی بررسی کنیم.

به نظر ما ادعای سازندگان GK به راحتی و با چند دلیل منطقی رد شدنی است! زمانی که نسخه PC این بازی را بررسی می‌کنیم، مشاهده می‌شود که Gotham Knights چقدر در زمینه بهینه‌سازی عیب و ایراد دارد. این عنوان حتی با غول‌ترین سخت‌افزارها (RTX 4090 و Core i9 12900K) در محیط‌های باز، مخصوصا زمانی که سوار بر وسیله نقلیه هستید، در رسیدن به نرخ فریم 60 بر ثانیه ناتوان است!

این بازی در درجه اول به شدت CPU Limited و در درجه دوم، GPU Limited است؛ این یعنی بهره‌گیری نامناسب از پردازنده‌های همه‌فن‌حریف AMD و اینتل! پر واضح است که با این وضع بهینه‌سازی، GK نمی‌تواند روی PS5 و سری ایکس مود 60 فریم داشته باشد و سازنده‌ها نیز از سخت‌افزار سری اس گله‌مند هستند.

اجرای ناامید کننده Gotham Knights روی سری اس و ادعای آن‌ها در زمینه ضعیف بودنِ بیش از حدِ سخت‌افزار ایکس باکس سری ایکس در حالی است که این کنسول می‌تواند بسیاری از بازی‌های سنگین و پرتقاضا، مانند Deathloop، Scorn، Hell Let Loose، Cyberpunk 2077، Assassins Creed Valhalla، Doom Eternal، Dirt 5 و چند عنوان دیگر را به راحتی با نرخ فریم 60 بر ثانیه اجرا نماید.

حتی چند بازی مانند Dirt 5، Microsoft Flight Simulator و Halo Infinite نیز با نرخ فریم بالای 60 (100 تا 120) فریم بر ثانیه روی کنسول کوچک مایکروسافت اجرا می‌شوند. همه این‌ها در حالی است که از گرافیک و جلوه‌های بصری نه چندان زیبا و تأثیرگذار Gotham Knight بگذریم؛ عنوانی که حتی در مقابل بازی Batman Arkham Knight (عرضه شده در سال 2015) نیز حرفی برای گفتن ندارد!

به عنوان جمع‌بندی، با قاطعیت می‌گوییم که ایکس باکس سری اس به هیچ وجه باعث عقب‌ماندگی نسل نهم و بازی‌هایش نمی‌شود. سری اس سخت‌افزار مدرنی دارد؛ اما یک سخت‌افزار مدرن پایین‌رده. سازندگان و دِوِلپرها بدون شک برای پورت کردن بازی‌هایشان روی این کنسول به وقت و حوصله بیشتری نیاز دارند و بیشتر دچار چالش خواهند شد. در دوره و زمانه‌ای که بازی‌های بزرگ و AAA برای نینتندو سوییچ (با آن سخت‌افزار قدیمی و ناتوان‌اش) پورت می‌شوند، دیگر بهانه‌ای برای توسعه روی ایکس باکس سری اس باقی نمی‌ماند.

ضعیف‌تر بودن سخت‌افزار سری اس نسبت به PS5 و سری ایکس، ممکن است در ادامه نسل حتی بیشتر نیز حس شود و گله‌ سازندگان بیشتر؛ اما این موضوع مهم را فراموش نکنید که اولا بهینه‌سازی خوب و درست و حسابی و دوما فراگیری فناوری‌های مفید و فوق‌العاده‌ای مانند FSR می‌تواند در عین حفظِ کیفیت خوب تصویر، عملکرد قابل قبول و راضی کننده‌ای را نیز برای سخت‌افزارهای ضعیف‌تر به همراه داشته باشد.

ایکس باکس سری اس یک کنسول به شدت دوست داشتنی است. می‌پرسید چرا؟ به این دلیل که به شما اجازه می‌دهد با کمترین هزینه ممکن، یک کنسول نسل نهمی داشته باشید. 300 دلار یا حتی در مواقعی 250 دلار (با تخفیف‌های خاص مایکروسافت)، هزینه‌ای است که هر کسی از پس پرداخت آن برمی‌آید و تنها با پرداخت این مبلغ، شما صاحب یک کنسول نسل نهمی می‌شوید.

به نظر شما کنسول ایکس باکس سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل نهم کنسول‌ها و بازی‌های این نسل می‌شود یا با مسائل مطرح شده در این مطلب موافقید؟ حتما نظرات خوب خود را با ما به اشتراک بگذارید.