بررسی مشخصات Steam Deck؛ آیا پلتفرم جدید استیم واقعاً می‌تواند بازی‌های سنگین را اجرا کند؟

بعد از عرضه شدن کنسول‌های نسل نهم دو شرکت سونی و ماکروسافت، گمانه زنی‌های زیادی در مورد کنسول بهبود یافته از نینتندو در بین طرفداران و فعالان صنعت بازی شکل گرفته بود. کنسولی که داغ یک حسرت را بر دل طرفداران پلتفرم رایانه‌های شخصی تازه می‌کرد؛ داشتن یک پلتفرم قابل حمل که بتوان بر روی آن عناوین مختلف PC را اجرا کرده و از امکانات بسیار زیاد آن نیز بهره برد.

مدتی پیش بود که این آرزو بالاخره رنگ حقیقت به خود دید و پلتفرم شرکت Steam با نام  Steam Deck معرفی شد. پس از معرفی این کنسول دستی اما سوالات بسیاری پیرامون این پلتفرم مطرح شد. سوالاتی نظیر قدرت سخت افزاری یا وضوح تصویر و میزان شارژ دهی باتری که در هنگام معرفی شدن سایر پلتفرم‌ها نیز مطرح می‌شوند و بحث مربوط به آن‌ها در صفحه‌های مجازی مختص گیم داغ می‌شوند.

در این مقاله قرار است به یک سوال مهم و اصلی در مورد عملکرد این کنسول پاسخ دهیم؛ با توجه به مشخصات سخت افزاری اعلام شده از سمت شرکت سازنده، آیا Steam Deck قادر به اجرای عناوین AAA با گرافیک و وضوح تصویر بالا است؟ برای بررسی این موضوع با اگزوگیم همراه باشید.

مدتی بود که شایعات و در برخی موارد گزارش‌های واقعی و مستندی از یک کنسول دستی از شرکت محبوب Valve شنیده می‌شد، اما سرانجام سخت افزار مربوطه به شکل رسمی معرفی شد و با توجه به موارد گفته شده توسط سازنده این کنسول امیدوار کننده به نظر می‌رسد. کنسول Steam Deck بر روی همان ساختار معماری کنسول‌های جدید سونی و مایکروسافت ساخته شده، کوچک شده و برای یک استفاده به صورت یک دستگاه دستی تغییر شکل داده است.

با حداکثر 1.6 ترافلاپس قدرت محاسبه پردازشگر گرافیکی با هدف ارائه بازی در وضوح تصویر 720p، ایده موجود برای این پلتفرم این است که بازی‌های رایانه‌ای را از محدودیت‌های سنتی که گیمینگ را وابسته به مکان و خود PC می‌کردند، آزاد کند.

Steam Deck یک دستگاه دستی است که قرار است دست طرفداران خود را به میزان Nintendo Switch برای استفاده آزاد بگذارد، اما علاوه بر این و برخلاف کنسول نینتندو، آزادی عمل موجود در رایانه‌های شخصی و فروشگاه Steam را نیز در خود دارد؛ موردی که این کنسول دستی را متمایز از سایرین می‌کند.

البته که این پلتفرم منحصر به فرد نیست و قبلا نیز تعداد زیادی کامپیوتر دستی وجود داشته است. اما نکته‌ای که در خصوص Steam Deck باید تاکید کرد، بزرگ بودن دستگاه است. عرض این دستگاه 29.8 سانتی متر است، تقریباً 6 سانتی متر بلندتر از مدل عادی کنسول  Nintendo Switch؛ که البته خود کنسول Switch نیز برای یک کنسول قابل حمل، کمی بزرگ تلقی می‌شد.

اندازه‌ی کنسول Steam Deck تقریباً توسط دو عامل تعیین می‌شود و قابل بررسی است؛ اول میزان جریان برق در دستگاه و نیاز به دفع گرمای تولید شده از پردازش‌های گرافیکی است. مساحت بیشتر به طور موثر به مهندسان سخت‌ افزار امکان خنک نگه داشتن دستگاه مربوطه را می‌دهد.

دومین فاکتور مهم مربوط به عمر باتری است: پردازنده این کنسول به تنهایی 15 وات برق مصرف می‌کند، بنابراین یک باتری 40 WHr جان سخت در آن گنجانده شده است که همین مورد باعث بزرگتر شدن فضای اختصاص یافته به سخت افزار درون کنسول می‌شود. خوشبختانه، فضایی که به لطف این موارد در دسترس قرار گرفته، باعث شده تا وجود یک پنل LCD  7 اینچی برای صفحه نمایش با وضوح تصویر 1280x800 و پشتیبانی از نرخ تازه‌سازی 60 هرتزی چندان چالش برانگیز نباشد.

اندازه دستگاه همچنین برای قرار دادن تنظیمات پیچیده‌ای که برای کنترلر مورد نیاز است، مفید بوده است. میله‌های خازنی دوتایی (با توجه به فناوری قرار داده شده، دستگاه می‌داند چه موقع به آن‌ میله‌های خازنی دست می‌زنید) با تمام ورودی‌های کنترلر که این روزها در هر جوی پد استانداردی نیز مانند آن را پیدا می‌کنید، همراه با صفحه لمسی دوگانه و  صفحات فلزی قابل تغییر در پشت دستگاه، جفت شده‌اند.

از دیدگاه کنترلر، ایده دستگاه این است که از سازگاری کامل با بازی‌های مختلف اکانت رایانه‌های شخصی خود در فروشگاه Steam اطمینان حاصل پیدا کنید (ایده دیگری برای گسترش برند و شهرت خانواده Steam و Valve). فراتر از این، به نظر می‌رسد که همه پورت‌های ورودی/خروجی دستگاه از نمایشگر دوگانه‌ی آن گرفته تا لوازم جانبی موجود، همه از طریق درگاه USB-C در بالای دستگاه هدایت می‌شوند و گزینه خرید یک داک اضافی نیز وجود دارد.

حال به معرفی اجمالی سخت افزار این کنسول و مقایسه‌ی آن با Xbox Series S می‌پردازیم:

توجه: کنسول Xbox Series S اساساً یک پلتفرم نسل نهمی است که عموماً وضوح تصویر 1080p را با نرخ 60 فریم بر ثانیه هدف قرار می‌دهد، بنابراین این کنسول انتخاب ما برای مقایسه با پلتفرم Steam Deck است که هدف آن اجرای بازی‌ها با وضوح تصویر 720p تا 800p می‌باشد.

میزان مصرف برق در هنگام اجرای عنوان Gears of War 5 در Xbox Series S حدود  82.5 وات اندازه گیری شد. معیار حداکثر قدرت 20 وات برای کنسول Steam Deck نیز از اطلاعات قرار داده شده در وبسایت Valve می‌آید که با توجه به باتری 40 WHr موجود در آن حداقل دو ساعت عمر باتری را ضمانت می‌کند.

اما در واقع، جالب ترین موارد موجود در Steam Deck پردازنده نیمه سفارشی AMD و سیستم عامل پس زمینه آن هستند، پس ما با اولین مورد شروع می کنیم. طبق مصاحبه‌ای که وبسایت IGN با شرکت Valve صورت داده است، این شرکت تراشه به کار گرفته شده در Steam Deck را تراشه‌ای نسل جدید با استفاده از جدیدترین معماری موجود توصیف می‌کند.

البته که این گفته درست است، اما به شرطی که ما کنسول‌ها را عامل اصلی تعیین کننده برای یک نسل بازی‌ها بدانیم. شما می‌توانید تراشه Steam Deck را از نظر ماهیت بسیار شبیه به تراشه Xbox Series S در نظر بگیرید (البته با توجه به این مورد که تراشه در همه ابعاد کوچکتر شده است.).

تراشه هشت هسته‌ای و 16 رشته‌ای AMD Zen 2 به نصف اندازه خود در کنسول Series S می‌رسد، در حالی که کلاک ثابت 3.6 گیگاهرتزی Series S به کلاک متغیر از 2.4 گیگاهرتز تا 3.5 گیگاهرتز تغییر می‌یابد. 20 واحد تراشه RDNA 2 موجود در Series S تنها به هشت واحد در Steam Deck کاهش می‌یابد و یک کلاک ثابت در کنسول مایکروسافت (1565 مگاهرتز) در Steam Deck به یک کلاک متغیر از 1.0 گیگاهرتز تا 1.6 گیگاهرتز تغییر می‌کند.

با در نظر گرفتن تمام موارد ذکر شده، یک محدوده پردازش گرافیکی از  1TF تا 1.6 TF را در برابر 4TF پردازش گرافیکی قفل شده در Series S شاهد هستیم. با در نظر گرفتن اینکه ما برق مصرفی در Series S را به میزان 82.5 وات اندازه‌گیری کرده‌ایم، باید انتظارات خود را در مورد عملکرد Steam Deck زیاد بالا نبریم (برق مصرفی این دستگاه بسیار کمتر از کنسول ماکروسافت است).

یکی دیگر از تصمیمات کلیدی Valve درمورد مشخصات این کنسول مربوط به حافظه‌ی آن است، جایی که 16 گیگابایت LPDDR5 با 5000 MT/s در دل این دستگاه جا خوش کرده است. علاوه بر این، عملکرد گرافیکی با APU های AMD در فضای دسکتاپ به دلیل پهنای باند حافظه، در مقایسه با پردازش گرافیکی، بسیار محدود شده بود.

برخلاف اورکلاک خود پردازنده گرافیکی، بازی‌ها از اتصال سریعتر RAM  عملکرد بیشتر و ثبات بهتری خواهند داشت. آنچه Valve ارائه داد است، راه حل مناسبی برای Steam Deck می‌باشد؛ زیرا در این کنسول هم از نظر پهنای باند موجود شاهد شرایط خوبی هستیم (با فرض اینکه Valve چیزی شبیه به یک رابط 128 بیتی را در بر می‌گیرد تا بیشترین بهره را ببرد) و هم به مقدار زیاد RAM آن می‌توانیم اکتفا کنیم، چرا که اگر قرار بود میزان رم دستگاه کمتر از این مقدار باشد، پیامدهای شدیدی بر طول عمر آن داشت.

در حال حاضر و طبق اعلام شرکت سازنده، سه کنسول مختلف از Steam Decks با قیمت‌های 399 دلار/349 پوند، 529 دلار/459 پوند و 649 دلار/559 پوند برای پیش خرید موجود هستند. تنها چیزی که آن‌ها را در سطح سخت افزار داخلی جدا می‌کند، میزان ذخیره سازی متفاوت کنسول‌ها است.

البته که در گران ترین Steam Deck موجود شاهد قابلیت شیشه Anti-Glare در صفحه نمایش هفت اینچی با پنل LCD (که حداکثر روشنایی آن 400 نیت است) هستیم. ارزان ترین نسخه این کنسول در بازار فقط 64 گیگابایت فضای eMMC NAND دارد (که با توجه به حجم بازی‌ها در این روزها گزینه مناسبی نیست)، در حالی که کنسول‌های گران‌تر به ترتیبِ قیمت، دارای فضای 256 گیگابایتی و 512 گیگابایتی از نوع پر سرعت NVMe هستند.

با توجه به اطلاعات قرار گرفته در وبسایت Valve، هر چه Steam Deck شما فضای ذخیره سازی بیشتری داشته باشد، سرعت خواندن/نوشتن اطلاعات ذخیره سازی مربوطه سریع‌تر خواهد بود. علاوه بر این‌، یک شیار MicroSD برای اضافه کردن فضای بیشتر در دسترس است، اما در شرایط لودینگ عناوین مختلف، عملکرد و ثبات بازی در اینجا تا حد زیادی به کیفیت و سرعت کارتی که قرار می‌دهید بستگی دارد. شخصاً، من حافظه‌های مبتنی بر فناوری NVMe را بیشتر از نوع NAND آن توصیه می‌کنم.

علی‌رغم عدد ضعیف ترافلاپس آن برای نسل نهم، باید اقرار داشت که این سخت افزار برای کنسول‌های دستی و وضوح تصویر 800p بهتر به نظر می‌رسد، و اگر قصد Valve این باشد که با قیمت گذاری آن تا حدی یک فضای رقابتی را برای کنسول Nintendo Switch به همراه بیاورد، ارزش پیشنهادی این کنسول به طور نسبی از نمودارها خارج می‌شود!

با این حال، ساخته جدید شرکت Valve کنسولی است که همه سخت افزار مورد نیاز را برای ایجاد یک رقابت سخت و نفس‌گیر با کنسول نینتندو دارد. Steam Deck  یک کامپیوتر جیبی و قدرتمند با سخت افزار امروزی است: که یعنی هیچ چیزی مانع شما برای نصب ویندوزهای ماکروسافت، نرم افزارهای مربوطه و یا هر سیستم عامل دیگری نمی‌شود. با این حال، این چیزی نیست که کنسول Deck روی آن مانور دهد. موردی که قرار است نقطع قوت اصلی این کنسول باشد، پشتیبانی از نسخه تکامل یافته SteamOS است، به این معنی که لینوکس سیستم عامل اصلی این پلتفرم می‌باشد.

البته که این موضوع می‌تواند در ادامه مشکلی برای این کنسول ایجاد کند. مشکل اینجاست که پشتیبانی واقعی و کامل از لینوکس در سطح پایینی است؛ در حالی که پشتیبانی از API گرافیکی Vulkan بیشتر است اما هنوز به عنوان یک استاندارد در این صنعت مورد قبول واقع نشده است.

راه حل Valve یک نسخه تقویت شده از Proton است، مجموعه‌ای از فناوری‌ها از جمله WINE و DXVK که کد مربوط به سیستم عامل ویندوز را برای اجرا بر روی لینوکس دوباره بازنویسی می‌کند. پایگاه داده ProtonDB برخی از چشم اندازها را در مورد میزان خوب بودن این فناوری به شما ارائه می‌دهد، اما واضح است که سازگاری 100 درصدی مشخص نیست و شما باید در مقایسه با آنچه که به شکل طبیعی در ویندوز اجرا می‌شود، انتظار عملکرد ضعیف‌تری را داشته باشید. با این اوصاف، Steam در مورد بهبود سازگاری بازی Proton و پشتیبانی از راه‌حل های ضد تقلب از همکاری مستقیم با توسعه دهندگان صحبت می‌کند.

بعد از گذشت زمان تقریبا زیادی از عرضه این کنسول، همچنان در مورد شانس Steam Deck برای استفاده کامل از پتانسیلی که می‌تواند به آن دست یابد مردد هستیم. کدهای بازنویسی شده برای لینکوس باید فوق‌العاده پایدار و بهینه باشند تا بهترین عملکرد را از یک پردازنده عالی که توسط استانداردها قضاوت می‌شود، بدست آورد.

اما در هر حالت نباید انتظار یک رایانه‌های جیبی برابر با رایانه‌ی اصلی خود داشته باشید. همچنین باید در مورد عملکرد کلی بازی‌ها سوالاتی پرسیده شود و قبل از ارائه هر گونه حکم قطعی، ما باید چیزهای بیشتری از سیستم عمکلرد کنسول ببینیم. از یک سو، ما دستگاهی را مشاهده می‌کنیم که در خود امکان اجرای عناوین گرافیکی و AAA مختلف را می‌بیند؛ برای مثال، اجرای کامل نسخه PC بازی Star Wars Jedi: Fallen Order بر روی یک پردازنده متحرک اصلا ایده بدی نخواهد بود.

حتی جذاب‌تر از این مورد همان چند ثانیه‌ در تریلر معرفی کنسول بود که شاهد اجرای بازی سنگین و گرافیکی  Controlساخته شده به دست Remedy بر روی این کنسول بودیم. بنابراین، در صورت تمایل، ما می‌توانیم انتظار عملکرد بسیار مطلوبی را برای Steam Deck در اکثر عناوین رایانه‌های شخصی موجود در کتابخانه Steam داشته باشیم، و فراموش نکنیم که ما در مورد کاتالوگ بازی‌هایی در اینجا صحبت می‌کنیم که بسیاری از آن‌ها دهه‌ها قبل توسعه یافته و عرضه شده‌اند.

از طرف دیگر، ما باید به بازی‌هایی که قرار است برای نسل نهم عرضه شوند نیز فکر کنیم. فراموش نکنیم که کنسول Xbox Series S در همین ابتدای نسل نتواسته بسیاری از عناوین را به شکل مطلوب اجرا کند و در جستجوی 60 فریم بر ثانیه برای بسیاری از عناوین خود، محدوده‌های وضوح تصویر پویا را به حداقل 720p یا حتی کمتر از آن رسانده است، و این کنسول از نسخه بسیار پایینی از DirectX 12 استفاده می‌کند که به طور خاص و سفارشی برای سیلیکون آن ساخته شده است.

مقایسه با کنسول محبوب Nintendo Switch نیز باید با احتیاط انجام شود. از یک سو، شکی نیست که در سطح مشخصات اصلی، Steam Deck به معنای واقعی کلمه در هر ابعادی از این کنسول جلوتر است. اما در عین حال، مقایسه بین Switch و Nvidia Shield Android TV، ساخته شده از همان سیلیکون، نشان می‌دهد که در صورت فعال سازی قابلیت دسترسی مستقیم به API سطح پایین، چقدر عملکرد اضافی برای این کنسول به دست می‌آید.

همه‌ی موارد گفته شده در اینجا می‌تواند این کنسول را به سمت فروش و استقبال مناسب یا خراب شدن اوضاع برای آن پیش ببرد. نینتندو و انویدیا ابزارها و API موجود را در اختیار توسعه دهندگان قرار دادند تا توسعه دهنده هرچه می‌تواند برای Switch پورت کند و بسازد، اما اساساً این سازندگان بازی هستند که کد عنوان خود را بر اساس پردازنده Tegra X1 تنظیم کردند.

 لیست پورت‌های به اصطلاح غیرممکن برای سیستم هیبرید نینتندو (استفاده به صورت دستی یا متصل به تلویزیون) بسیار زیاد است، اما به این دلیل شاهد پورت شدن عناوین بسیار بر روی این کنسول هستیم که زمان و تلاش بسیاری برای این پلتفرم به صورت جداگانه اختصاص داده شده است. بنابراین برای Steam Deck، این پروفایل دارای یک تنظیمات سفارشی و از پیش تعیین شده است که تجربه خوبی برای سخت افزار از زمان بوت شدن به همراه دارد و نیازی به تنظیم بیشتر توسط کاربر ندارد. البته که تنظیمات اعمال شده باید ثابت باقی بمانند.

اما برای پیشروی در شرایط فعلی، اطمینان بابت استفاده از حداکثر پتانسیل دستگاه و پشتیبانی از آن کلید موفق شدن Steam Deck است. بسیاری از تکنیک‌های موجود، مانند Temporal Super Sampling و Dynamic Resolution Scaling، فناوری‌های موجود بودند که از دیگر نسخه‌های کنسولی عناوین مختلف به دست آمده بودند و برای پورت‌های Switch  نیز استفاده شدند (که استفاده از آن‌ها ضروری نیز بود) و من به احتمال بسیار بالا کنسول Steam Deck نیز به آن‌ها نیاز خواهد داشت تا واقعاً بهترین در نوع خود باشد.

اگر این امر به یک پشتیبانی گسترده‌ برای پورت‌های رایانه‌‌ی شخصی منجر شود، این نکته می‌تواند خبر بسیار خوبی برای طرفداران این پلتفرم باشد. به طور کلی، اگر هدف این است که بازی‌های PC را بیشتر وارد جریان عناوین این کنسول کنیم، فرایند دستیابی به عملکرد خوب بازی‌ها باید همانطور که در کنسول‌ها یکپارچه است در پلتفرم جدید Valve نیز حضور داشته باشد و Steam Deck را پایدار و با ثبات نگه دارد. البته که برای اجرای آخرین عناوین عرضه شده تکنیک‌های جدیدی نیز مورد نیاز است.

فراتر از این، چیزی که نظر من را در مورد Steam Deck  جلب می‌کند، این است که بازی‌های مخصوص پلتفرم PC از رایانه‌های رومیزی و لپ تاپ‌ها به فضایی کاملاً جدید منتقل می‌شوند. با توجه به اینکه نینتندو به طور مداوم جذابیت اصلی داشتن یک کنسول متحرک را ثابت کرده است، حداقل باید گفت که این یک حرکت جسورانه توسط Valve است. به ویژه از نظر قیمت، که سیاستی متفاوت با دنیای PC اتخاذ شده است و بیشتر با هزینه‌های کنسول مطابقت دارد. اما یک تفاوت اساسی در اینجا وجود دارد و آن هسته اصلی  PCدرون این کنسول است، که به این ایده منجر می‌شود که Steam Deck یک پلتفرم کاملاً آزاد است.

شرکت Valve بیان کرده که Steam Deck یک رایانه شخصی است که می‌توانید هر کاری که دوست دارید با آن انجام دهید، از جمله نصب ویندوز که ممکن است در بسیاری از بازی‌ها عملکرد بهتری را ارائه دهد. این کنسول همچنین SteamOS را مانند همیشه در دسترس نگه می‌دارد.

این امید وجود دارد که سایر توسعه دهنده‌ها، کنسول‌های Deck مانند خود را بسازند. در کوتاه مدت بعید به نظر می‌رسد که آن‌ها بتوانند با قیمت‌ گذاری Valve کنسولی را به بیرون عرضه کنند، اما با پیشرفت مداوم پردازنده های AMD و Intel، در کنار پتانسیل بهبود صفحه نمایش، ممکن است زمینه‌ای برای دستیابی به مشخصات بالاتر از تولیدکنندگان مستقل وجود داشته باشد.

در اینجا و اکنون، از دیدگاه من، سه حوزه کلیدی وجود دارد که Steam Deck باید خود را در  آن‌ها ثابت کند. اول از همه، در مورد عملکرد دستگاه به عنوان یک کنسول دستی است. این موضوع واقعاً مهم است: ارگونومی دستگاه باید مناسب باشد، صفحه نمایش باید جزئیات مناسبی را ارائه دهد و عمر باتری باید مناسب باشد.

ثانیاً، سازگاری با موارد نرم افزاری مختلف کلیدی است: اگر Valve در مورد دسترسی به کتابخانه Steam شما صحبت می‌کند، این مورد فقط باید عملی شود. و این جایی است که پیشرفت صورت گرفته در سازگاری با Proton واقعاً باید ارائه شود. و در نهایت، همه چیز در مورد عملکرد این کنسول است.

برخی اصول اولیه برای اطمینان از اجرای بازی‌ها وجود دارند، اما این عناوین چقدر خوب اجرا می‌شوند؟ ما دریک بازه‌ی بین نسلی در صنعت بازی‌های ویدیویی هستیم: در نتیجه اگر عناوین امروز خوب اجرا شوند، تضمینی هست که بازی‌های آینده نیز مناسب اجرا شوند؟

در هر حال، آنچه که اهمیت دارد میزان عمل کردن به وعده‌هایی است که پیش از عرضه در مورد کنسول داده می‌شوند. موردی که تنها زمان آن را مشخص خواهد کرد. اگر به کنسول‌های دستی علاقمند هستید و یک رایانه‌ی جیبی با امکان تجربه تمام عناوین اکانت Steam خود می‌خواهید، Steam Deck کنسول مورد نظر شماست.

نظرات خود را در مورد این کنسول با ما به اشتراک بگذارید.