PCIe 4.0 چیست؟

درگاه PCIe 4.0 یکی از جدیدترین نسخه‌های PCIe می‌باشد که به شکل رسمی عرضه شده و پهنای باند آن دو برابر نسل قبلی‌اش یعنی PCIe 3.0 می‌باشد. البته به طور کلی این فناوری تازه به بازار آمده و تا الان منفعت و سود خاصی از آن مشاهده نشده است.

در دنیای کامپیوترها هیچ گاه کمبود مخفف‌ها و نامگذاری‌های عجیب و غریب حس نمی‌شود! این موضوع خصوصا در مورد تکنولوژی‌های جدیدی که با عملکرد بهتر و ویژگی‌های جدیدتر جایگزین نسل قبلی خود می‌شوند صادق است.

یکی از این تکنولوژی‌ها که در حال حاضر جایگزین نسخه قبلی خود در مادربرد‌ها، یعنی PCIe 3.0 می‌شود، PCIe 4.0 است.

در این مقاله ما به شکل مختصر به شما توضیح می‌دهیم که PCIe چه بوده و آخرین نسخه آن در مورد چه می‌باشد. همچنین مقایسه‌ای از PCIe 3.0 در برابر PCIe 4.0 نیز به شما نشان می‌دهیم و در نهایت در مورد ارزش PCIe 4.0 برای گیمینگ در سال ۲۰۲۲ صحبت خواهیم کرد.

PCIe چیست؟

عبارت PCIe یا PCI-e یا حتی گاها PCI Express مخفف Peripheral Component Interconnect Express می‌باشد که یک اسلات توسعه بسیار معروف می‌باشد و می‌توان از طریق آن کارت‌های توسعه مختلف را به مادربرد متصل نمود. این کارت‌ها شامل مواردی مثل کارت‌های گرافیک، SSDها، آداپتور وای-فای، مودم، کارت کپچر، کارت صدا و موارد دیگر می‌شوند.

اولین نسخه PCIe به سال ۲۰۰۳ و نسل اول PCI Express یعنی PCIe 1.0 برمی‌گردد. در طول سال‌ها، چهار نسخه مختلف از این تکنولوژی منتشر شده‌اند و PCIe 5.0 نیز در سال ۲۰۱۹ معرفی شده بود. همچنین انتظار می‌رفت که PCIe 6.0 در سال ۲۰۲۱ معرفی شود.

با این وجود پس می‌توان گفت که PCIe 4.0 آخرین ورژن PCIe نیست که معرفی شده بلکه آخرین ورژنی است که در بازار موجود می‌باشد. تاکنون تنها AMD چیپست‌های سازگار با PCIe 4.0 معرفی کرده است و احتمالا تا زمانی که چیز خاصی از PCIe 5.0 ببینیم زمان زیادی مانده است چه برسد به PCIe 6.0 که هنوز راه زیادی دارد تا به دست مصرف کنندگان برسد.

علاوه بر آن، اسلات‌های PCIe براساس تعداد لاین‌هایی که دارند دسته بندی می‌شوند. معمول‌ترین‌های آن‌ها PCIe x1، PCIe x4، PCIe x8 و PCIe x16 می‌باشند که به ترتیب دارای یک، چهار، هشت و شانزده خط می‌باشند.

اصولا هرچه تعداد این خط‌ها بیشتر باشد انتقال داده سریع‌تر شده و پهنای باند کلی بزرگ‌تر و سریع‌تری به دست می‌آید و کارت‌های مختلف نیز از تعداد مختلفی از لاین‌ها استفاده می‌کنند که براساس عملکرد مورد نیاز آن‌هاست.

PCIe 3.0 vs PCIe 4.0

در حالی که PCIe 3.0 در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، به نظر می‌رسد که ارتقای آن بسیار واجب به نظر می‌رسد ولی سوال اینجاست که عملکرد PCIe 4.0 چقدر بهتر است؟

در طول سال‌ها، تقریبا هر نسل PCIe نسبت به نسل قبل افزایشی دوبرابر در پهنای بند و سرعت انتقال فایل‌ها را دیده است و این مورد نیز استثنا نیست. هنگامی که اعداد و ارقام PCIe 3.0 و PCIe 4.0 را مقایسه می‌کنیم، به اعداد زیر می‌رسیم:

جدا از دو برابر کردن سرعت، PCIe 4.0 هیچ ویژگی جدید دیگری را آزاد نمی‌کند و همانطور که بالاتر گفته شد، در حال حاضر تنها مادربردهای AMD هستند که از چیپست‌های PCIe 4.0 پشتیبانی می‌کنند.

بنابرین PCIe 4.0 روی کاغذ گزینه بهتری است ولی مثل اکثر مواقع در زمینه سخت افزارهای گیمینگ، اعداد بزرگ روی کاغذ عملکرد بهتری را در بازی نشان می‌دهند. با این وجود، PCIe 4.0 در عمل چطور است و آیا ارزش خرید را دارد؟

آیا PCIe 4.0 در سال ۲۰۲۲ ارزش خرید را دارد؟

حالا بیایید به سراغ سوال اصلی برویم. آیا PCIe 4.0 عملکرد گیمینگ را بهتر می‌کند؟

در پاسخ باید گفت: خیر، حداقل هیچ تغییر محسوسی دیده نمی‌شود.

در آزمایش‌های انجام شده با نصب کارت گرافیک RX 5700 XT روی مادربردی PCIe 3.0 و مادربردی PCIe 4.0، دیدیم که هیچ تفاوت خاصی میان این دو ستاپ وجود ندارد و به سختی می‌توان تفاوت خاصی را دید.

با این وجود، عملا لازم نیست که اگر به دنبال عملکرد بهتری در بازی‌ها هستید، به سراغ خرید کارت گرافیک، پردازنده یا مادربردی بروید که حتما با PCIe 4.0 سازگار باشد زیرا کارت گرافیک‌های مدرن فعلی هیچ استفاده‌ای از PCIe 4.0 ندارند.

حالا هنگامی که صحبت از SSD می‌شود، باز هم داستان همین است. PCIe 4.0 مزایا بیشتری را در زمینه لودینگ‌ها و بارگذاری‌ها ارائه می‌دهد ولی تفاوت موجود آنقدر کوچک است که عملا دیده نمی‌شود و این موضوع برای کارهای عادی و روزانه کامپیوتری نیز صادق است.

البته، هنگامی که در مورد حافظه‌های سطح بالای NVMe SSD صحبت می‌کنیم، اسلات PCIe 4.0 می‌تواند بهبود قابل توجهی را به شما ارئه دهد و پهنای باند بیشتر آن مشخصا به SSD کمک می‌کند تا حجم بیشتری از داده‌ها را در زمان کم‌تری جا به جا کند. البته این موضوع در مورد یک کامپیوتر گیمینگ زیاد کاربردی نخواهد بود و بیشتر برای کامپیوتر‌های ورک‌استیشن مهم است.

همچنین لازم به ذکر است که PCIe 4.0 هم از طرف جلو و هم از طرف عقب سازگار است و شما لازم ندارید تا در مورد موارد مربوط به سازگاری نگران باشید.

با این وجود، لزوم خاصی ندارد تا برای کامپیوتر گیمینگ خود حتما قطعات PCIe 4.0 تهیه کنید زیرا در حال حاضر ویژگی‌های خاصی را ارائه نداده و همچنین پهنای باند و سرعت انتقال اطلاعاتش کمک خاصی به شما در زمینه گیمینگ نمی‌کنند.

نتیجه‌گیری

در پایان روز، منافع زیادی در خرید مادربردی با اسلات PCIe 4.0 برای یک کامیپوتر گیمینگ نیست، حداقل در حال حاضر که کارت گرافیک‌ها یا SSDها آن‌طور که باید یا شاید از این تکنولوژی استفاده نمی‌کنند و سال‌ها طول می‌کشد تا این اتفاق رخ دهد.