جمع کردن یا خریدن یک سیستم گیمینگ جدید یک کار به شدت هیجان انگیز و پر استرس است. ممکن است یک ستاپ و سیستم بالارده گیمینگ با قیمت عالی جمع آوری کنید اما دوستتان به شما بگوید:«نمی‌تونی روی این سیستم گیم بزنی!». اما بیایید بررسی کنیم که معنی واقعی سیستم‌های بالارده و پایین‌رده دقیقاً چیست و چگونه می‌توان فرق بین این دو را تشخیص داد؟

در این مطلب قصد داریم با اشاره به موارد و نکات مختلفی به کامل‌ترین و مفصل‌ترین شکل ممکن تفاوت میان سیستم‌های بالارده و پایین‌رده را به شما توضیح دهیم. بیایید شروع کنیم.

مدل کارت گرافیک را چک کنید

کارت گرافیک به نوعی مترادف گیمینگ، ویدیو رندرینگ و عملیات‌های گرافیکی دیگر است. برخی از مردم به کارت گرافیک GPU یا Graphical Processing Unit نیز می‌گویند اما باید بدانید که GPU چیپ گرافیکی و جزء اصلی یک کارت گرافیک را تشکیل می‌دهد. این قطعه مهم‌ترین قسمت کامپیوتر شما برای گیمینگ محسوب می‌شود.

با این که می‌توان تنها با نگاه کردن به قیمت یک کارت گرافیک، بالارده یا پایین‌رده بودن آن را تشخیص داد، اما بد نیست به شکل فنی‌تر و دقیق‌تر به قضیه نگاه کنید و خود را نام‌ها و مدل شرکت‌های AMD و انویدیا آشنا نمایید.

به عنوان مثال، انویدیا در لاین‌آپ کارت گرافیک‌های خود از عبارات GTX و RTX استفاده می‌کند. کارت‌های RTX از فناوری Ray Tracing یا رهگیری پرتو پشتیبانی می‌کنند و به همین دلیل بالارده‌تر هستند. پس از این عبارات، مدل دقیق کارت گرافیک درج می‌شود. دو شماره ابتدایی نشان دهنده نسل کارت گرافیک هستند و دو رقم انتهایی قدرت و سطح کارت گرافیک را به شما نشان می‌دهند. به صورت کلی قدرت کارت گرافیک‌های انویدیا با دو شماره انتهایی، اینگونه نمایش داده می‌شوند:

• 30 و 40 و 50: پایین ‌رده
• 60 و 70: میان رده
• 80 و 90 و Titan: بالارده

بد نیست اشاره کنیم که عبارت Ti که در انتهای نام برخی از مدل‌های انویدیا قرار می‌گیرد، نسخه پرقدرت‌تر همان کارت است. به عنوان مثال، RTX 3070 Ti نسخه قدرتمندتر RTX 3070 است.

اما قضیه برای AMD چگونه است؟ راهکار AMD نیز تقریباً مشابه با انویدیاست. اولین شماره در مدل‌های AMD برای نمایش نسل و سه رقم آخر برای نشان دادن قدرت کارت به کار می‌رود. به مثال‌های زیر دقت کنید:

• 300 و 400 و 500: پایین رده
• 600 و 700: میان‌رده
• 800 و 900: بالا رده

درست به مانند انویدیا که برای نسخه قدرتمندتر کارت‌ها از عبارت Ti استفاده می‌کند، AMD نیز از عبارت XT بهره‌ می‌گیرد. هر زمان XT را جلوی نام کارت گرافیک های AMD مشاهده کردید، بدانید که با نسخه سریع‌تر و قدرتمندتری نسبت به مدل استاندارد مواجه هستید.

بد نیست اشاره کنیم که کارت گرافیک به تنهایی ملاکی برای بالارده بودن یک سیستم به شمار نمی‌رود. کارت گرافیک نمی تواند یک کامپیوتر قدیمی را به یک ماشین قدرتمند و مدرن تبدیل نماید.

مدل پردازنده را چک کنید

پردازنده مرکزی یا CPU قطعه مهم دیگر برای گیمینگ و تولید محتوا است. شاید مهم‌ترین نکته‌ای که درباره CPU باید بدانید این است که یک پردازنده پایین رده نمی‌تواند با یک کارت گرافیک یا GPU بالارده به خوبی کار کند و عملکرد کارت گرافیک را محدود می‌سازد. به این پدیده باتل نک یا به صورت دقیق‌تر، باتل نک CPU می‌گویند.

روش نام‌گذاری پردازنده‌های اینتل و AMD خاص اما راحت است. AMD برای پردازنده‌هایش از پیشوند Ryzen و اینتل برای پردازنده‌های خود از پیشوند i استفاده می‌کند. بیایید به نمونه‌های اینتل و AMD نگاهی بیندازیم:

• Ryzen 3 و i3: پایین رده
• Ryzen 5 و i5: میان‌رده
• Ryzen 7 و i7: بالارده
• Ryzen 9 و i9: فوق‌ بالا‌رده

پس از این پیشوند، یک سری شماره قرار می‌گیرند. اولین شماره، نسل پردازنده را نشان می‌دهد و سه رقم آخر نیز میزان قدرت و سرعت آن پردازنده را معین می‌کنند.

در پردازنده‌های AMD اگر با پسوند X و XT و در پردازنده‌های اینتل اگر با پسوند K مواجه شدید، بدین معنی است که نسخه قدرتمندتری نسبت به مدل معمولی در اختیار دارید که قابلیت اورکلاک را نیز دارد.

در همین رابطه بخوانید: بهترین کارت گرافیک‌های انویدیا در تاریخ!

بررسی رم

پس از کارت گرافیک و پردازنده، رم (RAM) بیشترین تأثیر را روی عملکرد سیستم شما می‌گذارد. با این که مدل‌های رم بسیاری در بازار موجود است، اما تمام آن‌ها در عملکرد بسیار شبیه به یکدیگر هستند. مواردی مانند نورپردازی RGB یا هیت‌سینک متفاوت در بحث ظاهری مهم هستند و تأثیری روی سطح عملکرد یک رم ندارند.

ظرفیت، فرکانس و میزان تأخیر رم، عملکرد کلی آن را تعیین می‌کنند. در زمینه ظرفیت، بدیهی است که هر چه میزان آن بیشتر باشد، بهتر است. امروزه رم‌ها بر اساس ظرفیت، اینگونه رده‌بندی می‌شوند:

• 16 گیگابایت یا بیشتر: پایین‌ رده
• 16 تا 32 گیگابایت: میان رده
• 32 گیگابایت به بالا: بالا‌ رده

یک کامپیوتر ممکن است یک پردازنده و کارت گرافیک میان‌ رده داشته باشد اما میزان ظرفیت کم و اندک رم (پایین‌تر از 16 گیگابایت) باعث می‌شود کاربر با استاترها و توقف‌های بسیاری در زمان کار یا بازی مواجه شود.

در مراحل بعدی اهمیت، فرکانس و زمان تأخیر (CAS Latency) رم قرار می‌گیرند. فرکانس رم با واحد مگاهرتز (MHz) اندازه‌گیری می‌شود و به شما می‌گوید یک استیک یا ماژول رم می‌تواند در یک ثانیه چند دستور را پردازش کند. هر چه عدد فرکانس بیشتر باشد، بهتر است.

تایمینگ رم را CAS Latency نیز تعیین می‌کند که رم برای دسترسی به داده‌ها بین چرخه‌های کلاک به چه چقدر زمان نیاز دارد. هر چه زمان این تأخیر کمتر باشد، بهتر است.

بررسی درایو ذخیره‌سازی

به صورت کلی دو نوع حافظه ذخیره‌سازی اصلی برای کامپیوتر وجود دارد. درایو جامد یا حافظه SSD و هارد دیسک یا HDD. اس اس دی ها اغلب 10 تا 15 برابر نسبت به هارد دیسک ها سریع‌تر هستند. این روزها استفاده از حداقل یک اس اس دی برای کامپیوترهای میان رده لازم است.

هارد و اس اس دی نیز انواع مختلفی دارند. به عنوان مثال، هارد‌های کوچکتر 2.5 اینچی و هاردهای بزرگتر و معمولاً سریع‌تر 3.5 اینچی. در دنیای اس اس دی نیز همین وضعیت وجود دارد؛ اس اس دی های 2.5 اینچی SATA که سرعت به مراتب بیشتری نسبت به هارد دیسک‌ها دارند و اس اس دی های NVMe که از طریق اسلات PCIe M.2 به مادربرد متصل می‌شوند و سرعتی بسیار بالا دارند. کمتر پیش می‌آید یک سیستم پایین رده از اس اس دی NVMe بهره‌ ببرد و اگر اس اس دی داشته باشد، SATA است. با این حال، کامپیوترهای میان‌رده و بالارده قطعا به یک یا چند اس اس دی نسل جدید با ظرفیت بالا نیاز دارند.

در همین رابطه بخوانید: تفاوت مادربرد گیمینگ با مادربردهای معمولی

چک کردن کولر CPU و فن‌های کیس

کامپیوترهای پایین رده به دلیل قطعات پایین‌رده‌ و ضعیف‌تری که دارند، دمای بالایی تولید نمی‌کنند. بنابراین نیازی نیست در سیستم‌های پایین‌ رده از فن‌ها و کولرهای پردازنده متعدد و بالارده‌ای استفاده کرد. به عنوان مثال، یک CPU پایین رده می‌تواند به راحتی با یک کولر فابریک یا Stock (مدل معمولی) خنک شود.

با این حال در کامپیوترهای میان رده و بالارده از تعداد فن بیشتری داخل کیس استفاده می‌شود و همچنین کولر پردازنده به جای یک مدل معمولی، یک کولر بادی پیشرفته یا حتی کولرهای مایع پیشرفته‌ به کار می‌رود. این روزها برای خنک کردن پردازنده‌های داغ و سریع اینتل و AMD از خنک کننده های اوپن لوپ (کاستوم لوپ) نیز استفاده می‌شود تا دمای این قطعه‌های داغ به خوبی کنترل شوند.

بحث خنک کنندگی فقط مختص پردازنده نیست و کارت گرافیک‌ها نیز برای خود سیستم خنک‌کننده سرخود و جداگانه دارند. هر چه کارت گرافیک قدرتمندتر و بالارده‌تر باشد، سیستم خنک‌کننده آن بزرگتر و پیشرفته‌تر است. استفاده از هیت‌سینک‌های قطور، هیت‌پایپ‌های بسیار و فن‌های متعدد برای خنک کردن کارت گرافیک‌های بالارده ضروری است.

بررسی پاور (منبع تغذیه)

با این که پاور یا PSU به صورت مستقیم روی عملکرد سیستم تأثیر نمی‌گذارد، اما حرف‌های زیادی درباره کامپیوتر می‌زند. شما می‌توانید یک پاور 750 واتی را در یک سیستم پایین‌رده استفاده کنید اما این کار فایده‌ای ندارد و البته رایج نیست.

کامپیوترهای پایین‌ رده معمولاً پاورهایی با برند شناخته‌شده و معروف ندارند و توان خروجی آن‌ها بین 400 تا 500 وات است. این در حالی است که کامپیوترهای بالارده به دلیل داشتن کارت گرافیک و پردازنده پرتقاضا و تشنه‌ی برق، پاورهای قدرتمندتر از برندهای شناخته‌شده‌تری دارند. به عنوان مثال، پاور سیستم‌های گیمینگ و رندرینگ بالارده از 750 وات آغاز و تا 1600 وات ادامه پیدا می‌کنند.

همچنین پاورهای شناخته‌شده‌تر و بالارده‌تر، معمولاً استاندارد 80 Plus با کیفیت‌تر و بهتری دارند که راندمان پاور را افزایش می‌دهد.

چک کردن لوازم جانبی

لوازم جانبی کامپیوتر به اندازه قطعات داخل کیس مهم هستند. مانیتور مهم‌ترین قطعه در دسته لوازم جانبی به شمار می‌آید، چرا که به طور مستقیم روی تصویری که از کامپیوتر دریافت می‌کنید تأثیر دارد. یک سیستم پایین‌رده می‌تواند بازی‌ها را حداکثر روی رزولوشن 1080p اجرا کند بنابراین یک مانیتور فول‌ اچ‌دی برای این کامپیوترها کافی است. با این حال، سیستم‌های بالارده می‌توانند تمام بازی‌ها را با رزولوشن 1440p، 4K یا حتی بالاتر اجرا نمایند.

به غیر از رزولوشن، نرخ بروزرسانی یا Refresh Rate مانیتور نیز اهمیت دارد. هر چه نرخ بروزرسانی مانیتور بیشتر باشد، تصاویر سریع‌تر و نرم‌تری را روی مانیتور مشاهده می‌کنید. مانیتورهای معمولی و پایین‌ رده معمولاً نرخ بروزرسانی 60 تا 75 هرتز دارند اما مانیتورهای بالارده و گیمینگ دارای نرخ بروزرسانی 144، 240 یا حتی 360 هرتزی هستند.

اگر یک ستاپ دارای چند مانیتور بود، مشخص است که با یک سیستم میان‌رده یا بالارده طرف هستیم. همچنین اگر موس، کیبورد، هدست و اسپیکر گیمینگ در یک ستاپ مشاهده شود، خبر از بالارده بودن آن می‌دهد.

مخلص کلام

بیایید یک جمع‌بندی کلی داشته باشیم. به چه سیستمی پایین رده و به چه سیستمی بالارده می‌گویند؟

سیستم پایین رده چیست؟

سیستم پایین رده در واقع کامپیوتری است که سخت‌افزار و عملکرد نسبتاً ضعیف‌تری دارد. یک کامپیوتر پایین‌رده معمولاً دارای پردازنده Ryzen 3 یا Core i3، رم 8 گیگابایتی و یک کارت گرافیک بودجه‌ای است. با این که تجربه بازی‌های ویدیویی روی سیستم‌های پایین رده ممکن است، اما تجربه‌ای سریع با وضوح تصویر بالا برای شما همراه ندارد. سیستم پایین‌رده بیشتر به درد نرم‌افزارهای کم‌تقاضاتر و بازی‌های eSports و قدیمی‌تر می‌خورد.

سیستم بالارده چیست؟

سیستم بالارده کامپیوتری است که سخت‌افزار قدرتمند و گران‌قیمتی دارد. این کامپیوتر معمولاً‌ دارای یک کارت گرافیک قدرتمند، یک پردازنده 8 هسته‌ای و رم با ظرفیت و سرعت بالا است. با استفاده از این سیستم می‌توان تجربه گیمینگ یا تولید محتوای فوق‌العاده‌ای داشت.

نظر شما در مورد سیستم‌های بالارده و میان رده چیست؟ شما صاحب کدام سیستم هستید؟ پایین‌رده، میان‌رده یا بالارده؟ نظرات خوب خود را با ما به اشتراک بگذارید.

مطالب مرتبط – بیشتر بخوانید:

- مقایسه سیستم کولینگ کلوز لوپ و اوپن لوپ

- راهکارهای نرم افزاری برای افزایش فریم ریت