ممکن است قصد داشته باشید یک پردازدهی کار کرده و دست دوم از بازار بخرید. یاد شاید پردازندهای که روی سیستم خود دارید مدت زیادی است که در حال کار کردن بوده و شک دارید شاید فشار زیاد و حرارت مدام به CPU کامپیوتر شما آسیب زده باشد.
اولین راه قضاوت در مورد وضعیت پردازنده، طبیعتا عملکرد آن است! اگر سیستم ناگهان کرَش میکند، هنگام بوت شدن دچار مشکل میشود، صدای فن خنک کنندهی پردازنده بالاست یا سیستم دچار لگ میشود، احتمالا پردازندهی سیستم ایراد پیدا کرده است. برای بررسی وضعیت پردازنده و سلامتِ آن، میتوانید حرارتش را در حالت عادی و در حالتی که تحت فشار شدید پردازش است بررسی و مقایسه کنید.
مراحل و روشهای بررسی سلامت پردازنده و تست این که آیا به دلیل حرارت زیاد دچار مشکل شده است یا نه، در این مقاله مرور خواهد شد. با اگزوگیم همراه باشید.
بررسی درجهی حرارت پردازنده
اولین و مهمترین قدم در تست وضعیت سیپییو، چک کردن دمای آن است. پس از آگاهی از درجهی حرارت پردازنده، میتوان بهتر قضاوت کرد که آیا در وضعیت مناسبی قرار دارد یا باید اقدامی کرد. البته که برای این که نیازی به دماسنج یا باز کردن دستگاه ندارید! چرا که سیپییو دارای سنسورهای حساسی است درجه حرارت خود را زیر نظر داشته باشد.
ابتدا باید یک نرم افزار مناسب برای بررسی و نمایش درجه حرارت پردازنده نصب کنید. به طور مثال میتوانید از نرم افزار MSI Afterburner استفاده کنید. برنامهی Core Temp نیز بسیار ساده، کاربردی و مفید است.
پس از اجرا کردن نرم افزارِ مانیتورینگ حرارت سیپییو، درجه دما را در دو حالتِ مختلف بررسی کنید: ابتدا در حالتی که فقط ویندوز بالا آماده اما هیچ پردازش یا برنامهای در پس زمینه در کار نیست، دوم زمانی که فشار سنگینی به پردازنده میآید مثلا هنگام اجرای بازی یا رندرینگ. میتوانید اینطور در نظر بگیرید که وضعیتِ عادی و بدون فشار یعنی کمتر از 10 درصدِ پردازنده درگیر است، و حالت دوم زمانی که این عدد به 70 درصد یا بیشتر میرسد.
اغلب پردازندهها در حالتی که فشار خاصی روی سیستم نباشد دمایی بین 30 تا 40 درجه دارند، و وقتی که در حال بازی یا پردازش سنگین یک نرم افزار رندرینگ باشید، این عدد به حدود 70 تا 80 درجه سانتیگراد میرسد. اگر دمای سیپییو در این دو حالت بیش از این مقادیر باشد، احتمالا دچار مشکلی است که باید به آن رسیدگی کرد.
در این رابطه بخوانید: بررسی چگونگی و میزان تاثیر حرارت بر سخت افزارها
اجرای استرس تست
این تست حداکثر فشار ممکن را روی پردازنده خواهد آورد به طوری که میزان درگیریِ پردازنده به 100 درصد برسد. هنگام استفاده از کامپیوتر حتی در شدیدترین و پرفشارترین لحظات نیز به ندرت میزان دگیریِ سیپییو به چنین درجهای میرسد! به همین خاطر تست مخصوص این کار یا CPU Stress Test برای بررسی و آزمایش وضعیت پردازنده مفید است.
برای این امر نیز به نصب نرم افزار مناسب نیاز خواهید داشت. مثلا CPU-Z برنامهی مناسبی است، همچنین Furmark. هر دو برنامه پردازندهی سیستم شما را در شدیدترین حالت ممکن درگیر خواهند کرد تا با اِعمال حداکثر فشار، بتوان عکس العمل سیپییو را بررسی کرد.
پس از نصب و اجرای برنامه، تست استرس را به مدت چند دقیقه انجام دهید. اگر درجهی حرارت پردازنده از 80 درجه سانتیگراد فراتر رفت و اختلاف بیشتر و بیشتری با این میزان حرارت پیدا کرد، احتمالا وضعیت سیپییو دچار مشکل شده است، خصوصا اگر مدل جدیدتر و مدرنتری باشد اما نتواند در تست استرس زیر 80 درجه باقی بماند.
پردازندههای جدیدتر که پیشرفتهتر هستند، بهینهتر انرژی مصرف میکنند و راهکارهای مدرنتری برای خنک نگاه داشتنِ خود دارند. در نتیجه کمتر پیش میآید که حرارتی بسیار بالا تا بیش از 80 درجه داشته باشند. اگر سیستم جدیدی خریداری کردهاید و به این مشکل برخوردید، بیشتر باید بررسی وضعیت سیپییو را جدی بگیرید.
سوالی که ممکن است اینجا پیش بیاید این است که آیا اجرای تست استرس و رساندن فشار پردازنده به بالاترین حد ممکن، میتواند به خودیِ خود آسیبزا باشد؟ پاسخ منفی است! این تست تنها چند دقیقه زمان میبرد، در حالی که آسیب به پردازنده از طریق حرارت بالا در طول زمان و دورههای طولانیتر اتفاق میافتد.
در این رابطه بخوانید: چگونه بازدهی فنهای کیس را به حداکثر برسانیم؟
وارسی چیپ پردازنده
اگر حرارت پردازنده را بررسی کردید اما به پاسخ سوال خود نرسیدید یا راضی نشدید، قدم دوم وارسی مستقیم چیپست است. برای این کار باید کیس را باز کنید و فن خنک کننده یا پمپ واتر کولینگِ روی پردازنده را بردارید. اگر در این کار سابقه یا مهارت کافی ندارید شاید بهتر باشد انجام این کار را به فرد یا تیمی که متخصص اسمبل سیستم است بسپارید. اما اگر احساس میکنید که با کمی تجربه و تماشای ویدئوهای آموزشی میتوانید این کار را انجام دهید، احتیاط کنید.
پس از باز کردن سیستم و دسترسی به چیپست، هم ساکتِ مادربرد و هم خودِ چیپ پردازنده را بررسی کنید، و ببینید آیا رنگرفتگی دارند یا نه. اگر رنگِ سطح روی ساکِت یا چیپست خورده شده باشد یا ظاهری غیرعادی باشد در اثر حرارتِ شدید و بیش از حد رخ داده است.
همچنین حتما خیر سیلیکون روی تراشه را بررسی کنید. این ماده با یک رسانای بسیار قوی است که گرمای پردازنده را به هیت سینکهای فن منتقل میکند. اگر این خمیر تا حد زیادی از بین رفته باشد یا خشک شده باشد، احتمالا علتِ حرارتِ بیش از حد پردازندهی خود را پیدا کردهاید! در این مرحله باید آثار خمیر قبلی را به آرامی پاک کرده و دوباره خمیر سیلیکون مناسب و به قدر کافی استفاده کنید.
حالا دوباره سیستم را ببندید و به جای خود برگردانید، سپس روشنش کنید. اگر مشکلات فنی، حرارت بالای سیپییو در نرم افزارهای نمایش حرارت و صداهای بیش از حد فن خنک کننده از بین رفته باشد، مشکل از همان خمیر سیلیکون بوده و اکنون حل شده است. اما اگر مشکل برطرف نشد، احتمالِ بعدی را باید در فنها جُست!
ابتدا گردش هوای اطراف کیس را بررسی کنید. فضای اطراف کیس باید به شکلی باشد که مزاحم حرکت و ورود و خروج هوا نشود. اگر هوای داخل کیس به طور کل بیش از حد گرم احساس میشود، امکان دارد دلیل فشار زیاد روی پردازنده همین باشد!
نویز بیش از حد فنها را بررسی کنید
معمولا در اغلب سیستمها و لپتاپها یک فن که به یک هیت سینک متصل شده وظیفهی خنک نگاه داشتن پردازنده را به عهده دارد. این که فن با چه سرعتی بچرخد به حرارت پردازنده برمیگردد. در نتیجه وقتی پردازنده داغتر شود، فن نیز با سرعت و شدت بیشتری حرکت میکند. وقتی فشار روی پردازنده به حداکثر برسد، فن نیز متقابلا با بالاترین توانِ ممکن کار میکند تا پردازنده را خنک نگاه دارد. فنهای سیپییو بر خلاف فنهای کیس و کارت گرافیک صدای چندانی ندارند، اما اگر با شدت بالایی کار کنند یک نویزِ قابل تشخیص به گوش شما خواهد رسید.
در این رابطه بخوانید: آیا یک کولپد برای لپتاپ واقعا ارزش خرید دارد؟
آیا صدایی میشنوید؟
فرض کنید در حال کار با سیستم هستید و ناگهان فشار مضاعفی روی پردازش سیستم وارد میکنید، مثلا یک بازی سنگین اجرا میکنید یا یک خروجی با رزولوشن و حجم بالا از نرم افزار آدوبی پریمیر میگیرید. اگر در چنین شرایطی هیچ صدای بلندتری از فن پردازنده به گوش نرسد، باید مشکوک شد! ممکن است به بدان معنا باشد که پردازنده داغ شده و نیاز است که فن با سرعت بیشتری کار کند اما نمیکند.
طبیعتا سیستم زیر فشار صدای بیشتری بابت افزایش سرعت فن تولید خواهد کرد، و اگر این اتفاق رخ ندهد ممکن است فن خنک کننده مشکل داشته باشد، و دقیقا زمانی که نیاز است سریعتر کار کند نتواند این وظیفه را انجام دهد. اگر ثابت شود که فن خنک کنندهی سیپییو به درستی کار نمیکند، حتما باید برای آن فکری کرد. حتی بهترین و مدرنترین پردازندهها نیز بدون خنک کنندهی مناسب اگر حرارت بالایی تولید کنند دچار مشکل خواهند شد. اگر فن سالم است اما به قدر کافی خنک نمیکند، حتما چک کنید که به درستی روی مادربرد سوار شده باشد.
بررسی پرفورمنس کلی سیستم
اگر پردازندهی سیستم به خاطر حرارت بالا دچار مشکل شده باشد، طبیعتا روی عملکرد کلی کامپیوتر شما تاثیر خواهد گذاشت. مثلا ویندوز کُند عمل خواهد کرد یا دچار کرَش و لگهای ناگهانی خواهد شد. همچنین مشکل است گاهی هنگام روشن کردن سیستم و بوت شدن ویندوز سیستم ناگهان خاموش شود. اینها نشان دهندهی این نکته است که احتمالا پردازنده دچار ایراد شده است.
البته این نکته را فراموش نکنید که مشاهدهی چنین ایراداتی لزوما به خاطر مشکل فنی سیپییو نیست! ایراد میتواند از قطعهی دیگری مثل رم یا هارد درایو باشد، اما همیشه باید تمام جوانب را در نظر گرفت. برای این که مطمئن شوید افت پرفورمنس سیستم به خاطر پردازنده نیست، حتما با استفاده از روشهای بالا پردازنده را معاینه کنید و اگر اطمینان پیدا کردید ایراد از جای دیگریست، سپس سراغ قطعات دیگر بروید.
مطالب مرتبط – بیشتر بخوانید:
- چگونه هارد درایو قدیمیِ خود را با مادربرد جدید استفاده کنیم؟
- چگونه خمیر حرارتی را از روی پردازنده پاک کنیم؟
- چگونه حرارت لپتاپ خود را کنترل کنیم؟
- چگونه مطمئن شویم کارت گرافیک ما درست کار میکند؟
- مقایسه سیستم کولینگ کلوز لوپ و اوپن لوپ
برای ارسال دیدگاه ابتدا باید وارد شوید.